Kütahya seramiklerinde kompozisyon (19. yüzyılın ikinci yarısı - 20. yüzyılın ilk yarısı)

Abstract

IV ÖZET 14. yüzyıldan itibaren Kütahya'da çini ve seramik üretimi yapıldığı bilinmektedir. 15. ve 16. Yüzyılda İznik çini ve seramik üretiminde en önemli merkezdir. Kütahya'da bu merkezi destekler tarzda üretimin varlığı yapılan kazılar sonucunda anlaşılmıştır. 17.yüzyılda İznik'de üretimin durması nedeni ile Kütahya bu konudaki tek merkez haline gelir. 18.yüzyıl özgün Kütahya tarzının geliştiği dönemdir. 19.yüzyılın ilk yarısında duraklayan üretim 19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren canlanır. Araştırma konumuzu içeren bu dönemde üretilen seramiklerin, desenlerinde tasarım ilkelerinden yararlanıldığından söz etmek oldukça güçtür. Daha çok kopya etmek ve birkaç iyi örneğin en çok beğenilen taraflarını almak şeklinde eklektik bir desen anlayışı hakimdir. Kompozisyonlar titizlikle incelendiğinde özellikle İznik seramik ve çinilerinden etkilenildiğini bazılarında ise 18.yüzyıl Kütahya seramiklerinin izlerini görmekteyiz. Ayrıca mahalli etkiler taşıyan kompozisyonlardan dokuma sanatından esinlenerek üretim yapılmıştır. İznik çini ve seramiklerinden etkilenilerek üretilen örneklerin İznik çini desenleri ile bağlantılı ve İznik seramik desenleri ile bağlantılı örnekler olarak iki başlık altında incelenmiştir. Aynı grup içinde üzüm bezemeli ve balık pulu fonlu bezemeli örneklerde yer alır. 1 8. yüzyıl Kütahya seramiklerinden etkilenilerek üretilen örneklerde ise daha çok naif çiçekler, yapraklar ve noktalamalarla yapılan renklendirmeler etkilidir. Mahalli etkili örnekler, özgün Kütahya tiplerini oluşturmaktadır. Bu kompozisyonlar geometrik geçmeli, kıvrık dal geçmeli, yazılı ve Kütahya dönem karekteri taşıyan diğer örnekler olarak gruplandırılmıştır. Kompozisyon özelliklerini incelediğimiz örneklerin büyük çoğunluğunda maliyetin düşürülme kaygısı ve özensiz işçilik gibi etkenler üretimin kalitesini düşürmüştür. ANAHTAR KELİMELER: Kütahya, İznik, Kompozisyon, Seramik, Üretim

SOM M Al RE On sait que on faisait de ceramiques et de faiences au Kütahya des le 14. Siecle. iznik etait le plus important centre des ceramiques et des faiences au 15. et 16. Siecles. Aprâ les recherches archeologiques faites aux fours de ceramiques anciens de Kütahya on comprenait que la fabrication de Kütahya avait une caractere qui avait accompagne â la fabrication d'iznik qui avait ete le plus grand. Au 17.Siecle â cause de la termination de fabrication de ceramiques d'iznik, Kütahya etait devenue I'unique centre. Le 18. Siecle etait I'epoque que le style de Kütahya etait ne. La fabrication qui s'etait arrete au premier moitie de 19.Siecle, etait recommence a la deuxime motie du siecle. Dans cet epoque qui est le sujet de mon recherche, il est assez difficle de parler d'un style de composition utilisee aux ceramiques. Le plus souvent its faisaient de copies des dessins et ils prenaint les details le plus aimes de certains dessins et ce sortede decoration formait un style ajoutoir. Quand nous analysons les compositions avec I'attention nous voyons que le plus souvent ils avaint pris I'influence des ceramiques des faiences d'iznik et des faiences de Kütahya fabriques au 18.Siecle. Les exemples qui portent les caracteres regionals avaient fabrique en prenant I'influence aux tricotages. Les exemples fabriques dans I'influence des ceramiques, des fainces d'iznik sont analyses par deux categories; celui qui etaint attache des dessins de ceramiques et celui qui etaint attache des desins de faiences d'iznik. Dans le meme groupe il y a aussi des exemples decores par les compositions de raisins et par les compositions decores avec les motifs apples les ecailles de poissons. Dans les exemples fabriques avec I'influence pris par les ceramiques de Kütahya faites au 18.Siecle, nous voyons de plus, des fleurs et des feuilles naives, des colorations pointillees. Les exemples faites par I'infuence regionales, formaient le style de Kütahya. Ces compositons categorisaient de façon geometriques, rectilignes, enterlacs, calligraphiques et qui portaient les caracteres de Kütahya et les autres exemples. Quand nous analysons les caracteristiques des compositions nous voyons que dans le plus grand partie des exemples, la qualite de fabrication etait tombe a cause de la volonte de diminuer le financement, de mauvais travail manuel, ect.... Les mots en cle: Kütahya, iznik, La Composition, Le Ceramique, La fabrication