M.Ö. 8000-2000 yılları arasında Anadolu`da yaşamış toplumlarda seramik ürünlerinde karşılaştırmalı form işlev ilişkisi

Abstract

ÖZET Bu tez çalışmasında amaç; M.Ö. 8.000-2.000 yılları arasında Anadolu'da yaşayan toplumların seramik ürünlerindeki form işlev ilişkisini araştırmak ve bu araştırmaları kaynakçalar göstererek yazılı bir şekilde sunmaktır. Neolitik çağın ilk bölümü olan, Seramiksiz Neolitik Çağda insanoğlu, günlük kap kaçağını ahşap, taş ve mermeri şekillendirerek sağlıyordu. İlk üretimciliğe dayalı yerleşik yaşam düzeni süren köyler ve köylüler kile biçim vererek ateşte pişirmesini öğrenirler. Kalkolitik Çağda ileri üretime dayalı yaşam düzeniyle birlikte, örgütlenen köyler ve etrafı surla çevrili ilk yerleşmeler karşımıza çıkar. Bu çağın ilk özelliği, bakır aletlerin giderek taşın yerine geçmeye başlaması. İkinci özelliği ise, Kökleri Erken Neolitik Çağ, Halaf ve Obeid kültürlerine uzanan boya bezemeli çanak çömleklerdir. Kalkolitik Çağda Değirmentepe ve Arslantepe'de ağır dönen çarkın kullanılması ile seramik kaplarda seri üretim başlamıştır. İlk Tunç Çağında, madenciliğe dayalı kentleşmeyle birlikte Kaleler ve Beyler görülür. Bu dönemde üretim ekonomisinin gelişiminde, madencilik en önemli aşamalardan biridir. Seramik kap formları çeşitli olup, çoğu madeni kaplara benzetilmiştir. Troia IIb evresinde hızla dönen çark kullanılmaya başlanmış ve seramik formlar gelişerek çoğalmıştır. Kronolojik sıra ile; Neolitik 8.000-5.500, Kalkolitik 5.500-3.000, İlk Tunç Çağı 3.000-2.000. Bu dönemlerde yapılan arkeolojik kazı çalışmaları sonuçlarından faydalanarak; dönemin genel özellikleri, yerleşim bölgeleri ve seramiklerde form gelişimi incelenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Anadolu, M.Ö. 8.000-2.000, Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağ, Seramik, Arkeoloji., '(*. * ir/-' V0*

VI SUMMARY The aim of this thesis study is to investigate the form function of ceramic products of Anatiolian Societies between 8000-2000 BC and present these studies by showing bibliographies. In the first phase of Neolithic era, in Neolithic era without ceramics, mankind used to shape wood, stone and marble to provide their daily pots and pans. The villages who started to live permanently on a land learned to shape clay and fire it. In Calcolitic era along with advanced production the villages got organised and first settlements with city walls around them start to appear. The primary specifications of this era is using copper instead of stones in tools and the secondary specifications is painted pots and pans whose roots go beyond Neolithic era Halaf and Obeid cultures. In Calcolitic era by using slow turning paddle wheels serial production started in ceramic pots. In First Bronze era, along with urbanisation relying on mining castles and rulers are observed. In this era in development of economics mining play the leading role. Ceramic pot forms show a variety and many resemble metallic pots. In Troy's lib era by using fast turning wheel ceramic forms have developed and increased. With Chronological sequence Neolithic 8000-5000 BC, Ifrs Bronze Era 3000- 2000 BC. By observing the results of archaeological studies the general specifications of these eras, settlements and form development in ceramics have been observed. KEY WORDS: Anatolia, 8.000-5.000 BC. Neolithic Era, Calcolitic Era, First Bronze Era, Ceramic, Archaeology.