Bauhaus`un Türkiye`deki sanat eğitimine etkileri ve yansımaları

Abstract

Sanayi Devrimi ile birlikte endüstrileşmenin getirdiği yeni yaşam biçimi sorgulanmaya başlamış ve toplum yeni ihtiyaçlar doğrultusunda örgütlenmeye çalışılmıştır. 19. yüzyıldan itibaren kültür, sanat, eğitim gibi alanlarda yapılan tartışmalar sonuçta giderek bir senteze ulaşacaktır. Sanat ve eğitim alanındaki tartışmaların odağında sanat eğitiminin nasıl olması gerektiği ile sanat ve zanaat arasındaki ikiliğin ortadan nasıl kalkacağı sorulan vardır. Bu konuda çözüme varabilmiş bir okul olarak Bauhaus, dönemi içinde devrimci fikirleriyle toplumun değişen ihtiyaçları doğrultusunda teori ile pratiği, sanat ile yaşamı bir bütün olarak ele almış ve böylece bilim ile sanat arasında bir köprü kurmak istemiştir. Türkiye'de ise Bauhaus'un yansıması olarak kabul edebileceğimiz bir takım gelişmeler olmuştur. Bu yansımalar, endüstri devrimini yaşayamamış sadece bu konuda sanayileşme çabalan olmuş ülkemizde geç bir tarihte görülmüştür. Bauhaus'un doğrudan yansıması olarak kabul edilen İstanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu 1957 yılı gibi geç bir tarihte kurulmuştur. İstanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu doğrudan yansıması olmasıyla birlikte Bauhaus tarzı bir eğitim verememiştir. Bunun nedeni Bauhaus'da entelektüel bir çaba da söz konusu iken, Türkiye'deki okulun tamamen bir ihtiyacın giderilmesi doğrultusunda gelişmiş olmasıdır. Bunun yanı sıra yerel özellikler, toplumsal ve ekonomik koşullar ile kültürel değerlerin farklı olması gibi etkenler, Almanya' daki uygulamadan farklı bir gelişimin oluşmasına yol açmıştır. Bu çalışmada Bauhaus'un Türkiye'deki sanat ve eğitim alanındaki doğrudan ve dolaylı yansımalan ele alınmaya çalışılmıştır. Bu amaçla birinci bölümde; çalışmanın amacı, ikinci bölümde; Bauhaus Okulu ve sanat-zanaat ve tasanm kavranılan, üçüncü bölümde; Türkiye'nin Sosyo-ekonomik dinamiklerinin oluşumu ve sanat eğitimine etkileri, dördüncü bölümde; Bauhaus'un Türkiye'deki yansımaları incelenmiş ve değerlendirilmiştir.ANAHTAR KELİMELER: Endüstrileşme, Bauhaus, Eğitim, Zanaat, Tatbiki.

As a result of Industrial Revolution, a new manner of life has risen which has been questioned in the course of time and which has obligated the re- organisation of society through the new necessities. The discussions in the fields like culture, art and education that had been lasting since the 19th century, would finally reach to a synthesis. There were two main problems in the focus point of the discussions over art and education: How must be the art education and how would the duality between art and craft be eliminated. As a school which could reach to a solution in these problems, Bauhaus with its revolutionary ideas of the period, has taken up theory and practice, art and life in a whole, through the changing needs of society. And thus, it has tried to establish a connection between science and art. In Turkey, there have been some developments reflecting the ideas of Bauhaus. In a country which has not experienced the Industrial Revolution but has only worked through industrialisation, these reflections have appeared in a later period. Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu (High School of Applied Arts) has been established as late as 1957. Although it was a direct reflection of Bauhaus, Istanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu couldn't provide the education system of this school. When there was an intellectual background in Bauhaus education, in Turkey the school has entirely developed as a response to a necessity. There are also some other reasons for an other kind of development process from the German example, like local features, social and economical conditions and different cultural values. In this study, it has been taken up the direct and indirect reflections of Bauhaus on the art and education fields of Turkey. For that reason; in the first part, the goal of the study; in the second part, Bauhaus School and the concepts of art- craft and design; in the third part, the evolution of social- economical dynamics of Turkey and its effects on art education; in the fourth part, the reflections of Bauhaus in Turkey have examined and evaluated.KEY WORDS: Industrialization, Bauhaus, Education, Craft, Applied.