Türkiye`de çalışan sınıf kültüründe dayanışma örüntüleri

Abstract

IV ÖZET Ülkemizde çalışan sınıf kültürü üzerine yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Çalışan sınıflarla ilgili yapılan çalışmalar ağırlıkla iktisadi plandaki bölüşüm ilişkilerine, siyasi smıf analizlerine veya sendikalar tarihine yönelmiştir. Sınıf kültürü bağlamında değerlendirilebilecek gecekondu araştırmaları ise daha çok kentleşme ve enformelleşme sorunsalları çerçevesinde düzenlenmişlerdir. Tezde öncelikle toplumsal smıf, smıf kültürü vb. kavramlar çerçevesinde yapılan tartışmalar genel hatlarıyla incelenmiştir. `Smıf oluşumu` kavramsallaştırması bağlamında geliştirilen çözümlemeler özellikle tercih edilmiştir. Çalışan sınıfın ülkemizde oluşum halinde olan bir sosyal yapı olarak kavranması gerektiği teması işlenmiştir. Dayanışma bir sosyal bilim kavramı olarak çeşitli nitelik ve boyutları ile ele alınıp irdelenmiştir. Dayanışma kavramının farklılaşan nitelikleri ortaya konmuş ve yakın kavramlarla ilişkisi incelenmiştir. Ele alman temel konu, çalışan sınıfın içinde yaşadığı kapitalizm şartlan içinde, üretim ve yeniden üretim süreçlerinde nasıl dayanışmacı kültürel örüntüler ve hareketler geliştirdiği ya da bu gelişime engel olan süreçlerin neler olduğudur. Türkiye'de çalışan smıf kültürüne de bu çerçeveden bakılmıştır. Son yıllarda toplum olarak yaşadığımız birçok olayın da bize hatırlattığı şey; dayanışmanın önemi ve toplumsal yaşamdaki vazgeçilmez yeridir. Kapitalizmin olağanüstü rekabetçi ve yıkıcı şartlarında, dayanışmacı ilişkileri hayatlarında var etmek durumunda olan emekçilerin tabii ilişkiler olarak yaşadıkları bu ilişkilerin yaygınlaşması ve himayeci değil özgürlükçü bir nitelik kazanmasının imkanlarını araştırmak çalışmaya yön vermiştir. Çalışan smıf kültüründe dayanışmacı ilişkilerin gelişmesini engelleyen, zayıflatan süreçler ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Smıf, Kültür, Dayanışma, İşçi sınıfı kültürü, Cemaat, Korporatizm, Himayecilik

SUMMARY The literature on working class culture is highly limited in our country. The present literature which is related with the working classes is mostly directed either to the economical distribution analyses; political class analyses, or history of trade unions. Some researches on shanty towns which could have been considered in connection with the class culture are usually performed on the problems of urbanisation and informalisation. In the thesis, the discussions on the terms of social class, class culture, etc. are generally examined at the first hand. The analyses developed on the notion of `class formation` are especially preferred by the writer. The thesis argues that the working class in our country is a social structure which is not yet formed but is under the process of formation. The term `solidarity` is examined as a notion of social sciences with its various faces. The differing aspects of solidarity notion are considered widely and then the relation of solidarity notion with other related notions is also examined. The main subjects discussed in the thesis are that how the working class develops cultural patterns and movements, or which and what kind of processes prevent the realisation of such developments under the conditions of capitalism and within the processes of production and re-production. Thus, the culture of working class in Turkey is examined from that point of view. The study concentrates on the search to find the possibilities of libertarian -not patronage type- relations and to spread those kinds of solidaristic relations which have to be considered as compulsory for the labourers as they live under excessively rivalling and destructive conditions and live such solidaristic relations as their natural relations. The study tries to examine the processes that weaken the solidaristic relations in the working class culture. Key words: Class; Culture; Solidarity; Working class culture; Community; Corporatism; Patronage