Resimde derinlik yanılsaması (eser metni)

Abstract

III ÖZET Antikite'de bir retorik İdeali olarak ortaya- çıkan- ve -başlangıç ifadesini Aristoteles'te bulabileceğimiz ve sonradan 'üç birlik' kuralı olarak adlandırılan tanımlama, yaratım ve kurgu mantığının Rönesans sürecinde resim sanatına mat edilmesi sonucu ortaya çıkan ve kendinden önceki tüm görsel anlatım yöntemlerinden farklı olarak inandırmaya dayalı bir görsel anlatım dili oluşturmayı gerekli ve mümkün kılan nedenlerin ve yöntemlerin araştırıldığı bu çalışma,Antik Yunan düşünce yapısına ve giderek günümüze kadar felsefenin akışını her boyutta etkileyen iki düşünürün (Platon ve Aristoteles) genel olarak `inandırma sanatı` diyebileceğimiz ''retorik`e ilişkin düşüncelerini çıkış noktası olarak alıp, retoriğin `Rönesans` ta nasıl görsel kurgulamanın temel amaç ve düşüncelerine dönüştüğünü incelemeyi amaçlamaktadır. Bu iki düşünürden ilki olan Platon `inandırma sanatının` insanlara doğru ve gerçek bilgiyi vermediği ve inandırma sanatlarını kullanan insanların da zaten sözünü ettikleri konularda doğrunun ve gerçeğin bilgisine sahip olmadıkları halde sahip olmadıkları bir şeyi sanki biliyormuş gibi yaparak diğer insanları etkiledikleri ve çıkarlarına yönelik olarak yönlendirdikleri düşüncelerinden hareketle ütopik `Cumhuriyet` inden `inandırma sanatlarını kullananları temsilen 'şair' i kovar. Platon'un öğrencisi olan Aristoteles ise inandırma sanatının kullanılmasını doğru yer ve zamanda ve doğru kişi tarafından kullanılması koşuluyla onaylar ve bu konuya `Retorik` adli eserinde kapsamlı bir şekilde sistemleştirir. Kim tarafından, nerede, nasıl kullanılması gerektiğini anlatır. Aristoteles in `retorik'i ile paralel giden ama ağırlıklı olarak tragedyadaki inandırıcılık üzerine yoğunlaştırdığı bir başka eseri `Poetike` de bu bağlamda incelemektedir. Düşünürler 'inandırma sanatına' karşı veya taraf olsunlar, tartışmasız kabul edilen Antik Yunan toplum yapısı içinde mahkemeler, senato, politika, tragedya veya felsefi toplantılarda (vs.) yoğun bir şekilde `retorik`e baş vurulduğu ve tüm bu nedenlerden dolayı da bunun etik, estetik,IV felsefi bir argüman olduğu hem de bu kadar geniş uygulama alanı bulan bir pratik olması nedeniyle bu kültürün karakteristiğini oluşturan en temel 'kod' lardan biri olduğu gerçeğidir. `Retorik''konseptin i.S: 1300 ler den sonra `batı resmi` içinde nasıl görsel ifadesini oluşturduğunu, temel kaygısının (derinlik yanılsaması ve rakkursiye dayalı sahne oluşturma fikri) değişmeden fakat görsel ve teknik ifade ve anlatım yöntemlerinin 20. yy. 'a kadar kesintisiz geliştirildiği ve 20.yy.da da değişik düşünsel ve plastik yaklaşımlarla nasıl sorunlaştırıldığını ve yorumlandığını plastik sanatlarda ve genel olarak da günümüz toplumlarının görsel iletişim ve ifade araçlarıyla nasıl üretildiği, konumlandığı, tüketildiği araştırılırken yanı sıra söz konusu süreci önceleyen ve sürece paralel zamanlarda görsel ifade kültürünün farklı kodlara dayalı olduğu toplumlardaki duruma, konunun gerektirdiği ölçüde değinilmektedir. Sergi kapsamında sunulan çalışmalar araştırıcının bu kapsamda incelenen derinlik yanılsaması temel nosyonununu bir plastik düşünme ve uygulama nesnesi olarak ele alıp `resmi, resmin kendi araçlarıyla anlama` süreci olarak değerlendirme algılama ve ifadelendirme uğraşının yansımasıdır.

SUMARY The concept of visual expression of Renaissance is based on the rule 'so called' `unity of three`, which first appears in Greek Antiquity as a rhetoric ideal. In order to understand this procedure of improving a visual way of persuading, which is based on rhetoric tehne, we need to know the ideas of two important philosophers about the subject which strongly effect all kinds of intellectual and philosophical life of their time and the time after. The intend of this research is to find out how the rhetoric ideal became an essential aim of visual art and how the thoughts of these philosophers transformed for making a new 'visual persuading tehne' in a long period of time. The first one of these philosophers, Platon, claims that 'persuading tehne' does not provide the truth and real knowledge, besides, people who use this tehne do not know real knowledge and truth about the subject they mention. They just pretend to have this knowledge and they effect people by this way. For that reason Platon, dismisses poetry in his utopic 'Republic' on behalf of 'persuading tehne' On the other hand, Aristoteles approves 'persuading tehne' if it is used in the right time by the right person. He systematizes this subject in his work 'Rhetoric'. He explains how, when and by whom it should be used. Aristoteles' other book 'Poetike' has similar points with Rhetoric also, but Poetike mostly focuses on persuasiveness in tragedia. The Ancient Greek Society constantly appealed to rhetoric in courts, senato, politics, tragedia and philosophical meetings, and because of all this reasons it should be accepted as an ethic, aesthetic and philosophical argument. Because of its wide practice field, rhetoric is one of the basic codes in shaping the characteristics of this culture. This research, thus, studies how to concept of rhetoric found its visual expression in 1300 A.C. and how the visual and technical expressing methods had developed up to twentieth century. Moreover, it evaluates the reflections of rhetoric on plastic arts, how rhetoric is reproduced and.OKfiMAirtASVt*VI consumed by means of visual communication and expression in contemporary societies. The works in the exhibition are reflections of researcher's effort te -perdeye, -express aad.evaluate, the proce&s of understanding the art by means of art considering the main notion of illusion of depth as an object of plastic thinking and implementation.