Sanat ve teknoloji bağlamında 20. yüzyılda gelişen yönelimler ve kişilik

Abstract

V ÖZET Çalışmanın birinci bölümünde, sanat ve teknoloji ilişkisi bağlamında, ortaya çıkan yeni kavramlar belirginleştirilmeye ve yine bu süreçle doğrudan ilişkilenen sanat yapıtları ve sanatçıların estetik kaygılan ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, felsefe, estetik, bilim kavramlarının ilintileri incelenerek; sanat eseri, sanatçı ve teknoloji olguları irdelenerek, bu kavramların 20.yy.daki niteliği değerlendirilmiştir. İkinci bölümünde ise; endüstriyel ve teknik yeniliklerin, 20.yy.ın ilk yansında sanatı ne şekilde etkilediği ve bu süreçte üretilen sanatsal ürünlerin ve sanatçıların birbiriyle nasıl etkileştiği irdelenmiştir. Sanatsal yaratım alanına mekaniğin girişi ve sanatta gelişen mekanik devinim anlayışı irdelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda gelişen sanat akımları ve sanatçıların çalışmalarından örnekler verilerek, sanatçıların kuramsal ve pratik yaklaşım biçimleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, Post-Endüstriyel toplumda, daha çok teknolojik açıdan öne çıkan akımlar ve sanatçıların çalışmalarında bu yöndeki etkileşim biçimleri değerlendirilmiştir. Mekanik üretimden, elektronik üretime geçerken sanatın geçirdiği evreler ve düşünce sistematiği belirginleştirilmeye çalışılmıştır. Dördüncü ve beşinci bölümün konulan; özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde önemli ölçüde yaygınlık ve gelişme gösteren elektronik teknolojilerin, sibernetik olanaklarla birlikte getirdiği yemlikler sonucu meydana gelen yeni biçimleri irdelemektedir. Dördüncü bölümde; plastik sanatlardaki 'ışık' ve 'hareket' öğelerinin yeniden ele alınış yöntemleri ve bu bağlamda ortaya çıkmış olan sanat akımları üzerinde durulmuştur. 20.yy.'ın ikinci yansından sonra, ışığın yanılsamaya dayalı nitelikteki estetik arayışları, düşünsel olarak geleneksel anlayışından kopmakla birlikte, genellikle geleneksel iki boyutlu taşıyıcılardan kopmaksızın gelişen optik sanat ve buna paralel olarak 'hareket' öğesine bağlı olarak, kinetik sanat ele alınmış, bu alanda çalışan sanatçılardan ve çalışmalarından örnekler verilmiştir. Yine bu süreçte, 'ışık' öğesinin kendisinin, bu defa tamamen geleneksel yöntemlerden bağımsız, sadece kendisince oluşturulan yeni sanatsal yaklaşım biçimleri ortayaVI konulmuştur. Mekanik süreçteki optik sanattan, elektronik süreçteki 'Lazer' ve Holografik Sanata geçişle birlikte, sanatçılarca ele alınan çağdaş ışık anlayışının sunum biçimleri irdelenmiştir. Beşinci bölümde ise; 1950 sonrası sanatındaki yeni iletişim teknolojilerinin sanattaki kullanım biçimleri irdelenmiştir. Bu dönemde, görsel ve işitsel tekno-elektronik algı/ileti- siber-uzam gibi yemlikler paralelinde ortaya çıkan yeni kavramsal yaklaşımlar ve bunun sonucu gelişen teknolojik olanaklı sunumlar bu bölümde ele alınmıştır. Özellikle bildirişim ve iletişim teknolojilerinin kullanımları sonucu ortaya çıkan Video, Bilgisayar ve İletişim Sanatı; sanatçılarca üretilen çalışmaların hem estetik, hem teknik, hem de kavramsal dayanakları ile irdelenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak; 20. yüzyıldan 21. yüzyıla geçerken, Postnodernizm'in düşünsel, kültürel ve üretimsel biçimlerinden türeyen yeni sanatsal biçimler, teknolojiye bağıl olarak gelişen programlanabilir, yönlendirilebilir elektronik sistemler aracılığıyla üretilen sunumlar ve özellikle, bu sanat biçimlerini yönlendirerek yeni imgelem alanları yaratan günümüz sanatçısının profili çıkarılmaya çalışılmıştır.

VII SUMMARY In the first section of this study, the new art concepts associated with the technology and also the works of arts and the aesthetic aims of the artists have been tried to be determined. In this context, the interrelations between the philosophy, aesthetics and the science are stated with the phenomena and characteristics of the art piece, artist and technology in the 20* century. In the second section, effects of the industrial and technical innovations on the art in the first half of the 20th century and the interrelations between the artists and their works are examined. The introduction of the machinery to the artistic creation and the perception of the 'mechanical movement' (mobile) progressed in art is tried to be scrutinised. The theoretical and the practical perceptions of the artists are determined by exemplifying the art movements and the artists' works progressed in this regard. In the third section, the movements and the works of artists, mostly fore-standing in coherence with the contemporary technologies and the influence of these in the Post Industrial society are evaluated. During the progression period, from mechanical productions to the electronics, the periods of art and the intellectual approaches are tried to be determined. The subjects of the fourth and fifth sections, the new art forms appearing in the relation with the electronic innovations which are gained a widespread developments, especially in the last quarter of the 20th century, with the possibilities of cybernetics are circumscribed. In the fourth section, the new methods of the 'light' and the 'motion' elements and the new artistic tendencies appearing in this coherence are stated. After the second half of the 20th century, although the aesthetic approaches of the 'light refraction' qualities rooted from the traditional art was broken off, the progression on the Optical Art, based on the two dimensional supports and the Kinetic Art, depends on the 'motion' concept has been examined and the individual artists and their art work in these fields have been exemplified. Also, in this period, the new approaches, which are formed by 'light' itself, completely freed from the traditional methods, have been determined. The contemporary 'light' formsVIII handed by the artists are discussed with the transition from the Optical Art in the mechanical period to the Laser and Holographic Art in the electronic period. In the fifth section, the artistic use of new communication technologies in the art after 1950 is examined. In this period, the new conceptual approach parallel the visual and acoustical innovations such as techno-electronic communications and cyberspace, and as a result of all these innovations, all the new artistic displacements have been scrutinised. Video, Computer and J Communication Arts; especially developed by the use of the information and communication technologies, and also the works of artists are examined with the aesthetical, technological and conceptual supports. Finally, during the evaluation period from the 20th century to the 21st, the new artistic forms derived from the intellectual, cultural and productive tendencies of the Postmodernism, the art works produced by the mediation of the programmable cyber- electronic systems and especially today's artist who creates new imagination fields by manipulating these new art forms have been tried to be profiled.