Süleymaniye Kütüphanesindeki 13.ve 14. yy.`lara ait cilt sanatı örnekleri

Abstract

VI- ÖZET Bir fikrin kalıcılığı elbetteki onun bir yerlerde korunması gerekliliği so rununu ortaya çıkarır.Bu sorunun giderilmesi de,o fikrin savunucularının gö revidir. Bütün büyük dinlerin çıkışlarından sonra.gelişmesi aşamasında, i nananlar büyük zorluklar yaşamışlardır. Özellikle benimsedikleri düşünce leri başkalarına aktarmak inandıklarına başkalarını da inandırmak isteği in sanoğlunun hep. bir çözüm arayışı içinde olmasını gerekli kılmıştır. İslam medeniyetinin gelişimi de Bz. Muhammed'in (SAV) vefatından sonra, insanların dini yaymak için gösterdikleri çabalar sonucudur. Kağıt yapımcılığının müslümanlar tarafından öğrenilmesiyle, İslam medeniyetin de büyük bir atılım olmuştur. Bir çok konuda olan bu gelişim, elbetteki el yaz malarına da yansımıştır. Bir çok medeniyetin, kültürün.aynı düşünce etra fında birleşmesi, kültürlerin toplumlar arasında sentezlenmesine neden ol muştur. XIH. ve XIV yüzyıl el yazması kitapların kapaklarında uygulanan kompozisyonlar bu sentezler sonucunda ortaya çıkmıştır. Orta Asya'dan Türklerin, Çinlilerin,. Moğolların kültürleri., Akdeniz'den Roma;, Bizans ve Mısır etkisi /Pers, Iran ve Arap kültürlerinin etkisi İslam sanatlarının o luşumundaki özün ne kadar yoğun ve kuvvetli olduğunu gösterir. Zamanla oluşan değişimler -bölge ve o yer -insanının beğenisine göre- değişmiştir. ¦ Ancak bu değişim, İslam ülkelerinin sınırlarını.kültürleriyle oluşturmaya baş ladıkları zaman belirginleşmeye başlar. Çalışmamızda da bahsettiğimiz gibi, bir çok Avrupalı sanat tarihçisi, İslam sanatlarının gelişimini, Avrupa sanatlarının gelişimi gibi göstermeye çalışmışlardır. Bunun sonucunda da, hala daha değiştiremediğimiz ön yargı ların doğmasına- sebep olmuştur. Oysa ki İslam medeniyeti bir çok kültürünVII- sentezidir. Bu sentez zaman içerisinde bulunduğu toprakların kültürünü de içine alarak, bölgesel özelliklerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Ebetteki birçok sanatlarda olduğu gibi,cilt sanatında başlangıç ta rihleri, nereden.ne şekilde, nasıl, kimler tartından oluşturulduğu çok fazla bilinmemektedir. Bulunan ve elde var olan örneklere göre tarîhleme yapılmak ta, ne kadar çok örnek bulunursa orası o işin merkezi olup çıkmaktadır. Cilt sanatı çıkışının Kopt'lara bağlanmasıda bu gerekçeye dayan- mamakta mıdır? Orta Asya ile ilgilenen bir çok sanat tarihçi, cilt sanatının bu bölge içerisinde de var olduğunu kanıtlamaktadır. Ne yazık ki siyasi, eko nomik nedenle bu tip çalışmalara engel olunmaktadır. XIII. ve XIV. Yüzyıl cilt kapakları geometrik süslemenin en yoğun olduğu dönemleri kapsar. Mimaride, kullanım eşyalarında, giyim-kuşamda, bu dönemin izlerine rastlamak çok mümkündür. XV. yüzyıla kadar devam etmiş hatta çok az da olsa XVI.yüzyılda da örneklere rastlamaktayız. Bu dönem tasarımları tanrısaldır. Göğe, uzaya ve bilinmeye olan hay ranlık bu dönem insanını cezbetmiştir.Tasarımların büyük çoğunluğu, san ki uzaydaki yıldız kümelerini anlatır. Sitilize edilmiş anlatım bu dönem ka pak tasarımlarında en ön plandadır.

vra- SOMMAİRE La continuation d'une idee apporte en meme temps i'obligation de la proteger et c'est le devoir des personnes qui ia suivent. Pendant la naîssance des religions,les croyants ont vecu des grandes difficultes.L'homme qui apprend une pensee, essaye toujours de la partager avec les autres et travaille pour qu'ils Pacceptent. Apres la mort de Hz. Muhammed (SAV), les musulmans ont travaille avec tout leurs efforts, pour faire connaître leur religion `Islam ` a tout le mon- de.La grandeur de la civilisation islamique viennent de cette force. Ap- prendre de faire le papier est une grand pas pour les musulmans. Apres I'apprentissage du papier on voit les developpements des sujets et aussi â ce qui est aux livres manuscrite. En mâme temps.plusieur civilisations et les dif-ferents cultures ont associe sur le meme idee. Sur les compositions des livres manuscrites appartenant au XIII. et au XIV. siecles,on peut voir les solutions de cet association des differents cultures. Nous pouvons citer; les Turcs, les Chinois, les Mogols, et aussi Roma, Bizans, Egypt, les Pers, les Iraniens et les Arapes.Cette point important nous donne unereponse, pour la raison dela force de I'art islamique. Avec le temps, les nuances entre les arts sont ne â I'aide des differences des gens etde leur gout d'estetique qui viennent de leurs cultures. Avec I'apparition des frontiers des pays Islamiques,les arts Islamiques prennent leurs caracteres specifiques dependant de pays et de regions. Comme je raconte dans mon sujet, plusieurs historiens expliquent les developpements des arts Islamiques comme â celles des Arts Europeen et â la fin,les prejudices apparaissent que nous ne pouvons pas changer en core Au-jourd'hui İI faut montrer que la civilisation Islamique est une com- TC YÛKSlKÖ?ltniII WBWBl» MJW&MAirlASYOfl numffitf-De position des differents cultures. Les differences regionales viennent avec le temps en entourant les terres et les cultures. Probablement nous ne pouvons pas savoir comme les autres arts, le commencement exacte de Tart de reliure.Les gens qui font des recher- ches ont des idees dependant de ce qu'ils ont trouve et des lieux de travail. On regarde les exemples.Pour ce rechercheur.s'ilya beoucoup d'exemples a une region,1a est le centre de cette branche d'art. La liaison entre les Kopts et la reliure est un peu semblable â ce que nous avons raconte. Plusieur historiens d'a rt qui font des travaux sur I'Asia Central montrent que Part de reliure a aussi â ces regions, mais â cause des prob- lemes politiques, economiques on arrete ce type de recherche. Lesreliures appartenant au XIII. et XIV. siecles ont des decorations plutöt geometriques.A ce siecle on voit ce type de decoration,sur les bati- ments.sur les objets metaliques.ceramiques qu'on utilise.sur les vetements. On voit ce style de decoration au XV.siecle et on les voit meme au XVI. siecle. Les compositions de ces siecles sont divines. L'admiration de ciel,de ce qu'on nesait pas est attractive.La plus part de ces compositions sont semblables au ciel et â des etoiles. La decoration stylisee est tres favorite â ces siecles.