Tarihi süreçte seramik karo ve mimari kaplama elemanlarının incelenmesi

Abstract

m ÖZET Mimaride farklı alanlarda gördüğümüz seramik kaplama elemanları temel yapı malzemesi olabildiği gibi yalıtım yada dekoratif amaçlı da kullanılmıştır. Çalışma konusu uzun bir süreci kapsaması nedeniyle dönemlere ayrılarak incelenmiştir. Anadolu ve Mezopotamya'daki ilk yerleşim alanlarında kazılar sonucu elde edilen buluntulara ait yayınlar incelenmiş Neolitik Çağda kabaca şekiUendirilmiş kerpiç kullanımı tespit edilmiştir. Kalkolitik Çağda da benzeri kullanım devam etmiştir. Pişmiş toprak yalıtım malzemesi Tunç Çağında bıUanılmaya başlanmıştır. Demir Çağm içinde yer alan Assur, Babil, Etrüsk, Fyrg, Lydia uygarlıklarının mimarilerinde dekoratif ve yalıtım amaçlı seramik kaplama malzemesi bol miktarda kullanılmaya başlanmış, özellikle Erithrai kazılarından elde edilen dekoratif amaçlı seramik kaplama levhalar Arkaik Çağa ışık tutmuştur. Arkaik çağdan itibaren mimaride taş ve mermerin kullanılmaya başlanması nedeniyle Helenistik Çağda pişmiş toprak, genelde yapı malzemesi olarak ele alınmış; ayrıca yalıtım malzemesi özellikle çatı kiremidi kullanımı görülmüştür. Kireç harcının bulunmasıyla birlikte Roma Döneminde tuğla kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır. Bizans Döneminde ise tuğla taşla beraber kullanılmış ve bu iki malzemeyle mimaride değişik bezemeler uygulanmıştır. Tuğla kullanımı Selçuklu Döneminde en üst düzeye ulaşmış, hemen hemen her yapıda yalıtım ve süsleme unsuru olarak kendini göstermeye başlamıştır. Ayrıca bu dönemde çini kaplamalar kullanılmış, Osmanlı Döneminde ise çini sanatı tüm dünyada hayranlık uyandıracak kadar ilerlemiş ve önemli eserler vermiştir. Cumhuriyet Döneminde Ulusal mimarlık alarm ile yapılar çinilerle süslenmiştir. Günümüzde ise seramik kaplama malzemesi olarak karo, kiremit, tuğla, mozaik, seramik panolar ve çini bezeme ve yalıtım amacıyla kullanılmaktadır.

IV SUMMARY Ceramic covering elements, which we saw in different fields of architecture has been used as basic construction materials and also used as isolative and decorative aims. It has been examined in various and seperated terms due to the very long time of examining of its study subject The publications related with the leavings in the first living areas in Anatolia and Mesopotamia, it is found that people widely used sundried brick. Something alike used also in Calcolithic Age. Sundried brick had been continiued to use as an isolative material in Bronze Age also. The ceramic covering materials has been started to be used so much as an isolation and decoration item in Iron Age, which includes the civilizations as Assyrian, Babylonia, Etrvisco, Frigia and Lydia. Especially the ceramic covering elements found in Erithrai escavatings enlightened the Archaic Age. The stone and marble has been started to use in architecture and this, let the fired soil to be used as a construction material in Hellenistic Age. In Hellenistic age it is also seen that the roof brick has been started to use. It is widely used in Roman times with the invention of lime mortar. In Byzantium time, brick had been used with stone. Using these two materials, let appyling different decorations. Using brick reached to the top in Seljukian times. It is nearly used in every building as isolation and decoration item. Also in this time tiles had been used. The art of tile had been developed in Ottoman time and gave as lots of works. In Repuclican time of Turkey, with the national architecture trend, it is started to decorate the builds with tiles. In our daily life, as ceramic covering materials, bricks, mosaiques, ceramic panels and tiles decorations are used for the aim of isolation.