Avrupa resminde insan figürüne yüklenen anlamlar (1900-1950)

Abstract

IV ÖZET 20. yüzyılın ilk elli yılında Avrupa resminde insan figürüne yüklenen anlamlar değerlendirildiğinde, ressamların genelde akademik kurallara ve kalıplaşmış plastik değerlere karşı çıktıkları görülmüştür. Değişen dünya, yaşam koşullan, sanatsal, siyasal, toplumsal ve bilimsel gelişmeler sanatçının insan figürüne farklı bir gözle bakmasına yol açmıştır. 18. yüzyıl sonlarından itibaren başlayan bu değişim ve gelişmeler sonucu sanatçı bireyselleşme ve özgürleşme sürecine girmiş, 19. yüzyıl sonunda gerçeğin temsili zorunlu olmaktan çılanca sanatçı istediğini yapmakta özgür kalarak yeni bir başlangıç için eserlerinde özün arayışı içine girmiştir. Sanatçıların görüntünün ardındaki özü ve gerçeği bulma arayışında figür önce parçalanmış, daha sonra ise sanatçının arzusu doğrultusunda yeniden oluşturulmuştur. Özün arayışı bu dönem sanatçılarının bazıları için yalnızca plastik açıdan önemli olmuş, insan figürü duygusal, psikolojik, erotik ve benzeri anlamların yüklenmediği bir nesne olarak ele alınmıştır. Bazı sanatçılar ise insan figürünü yalnızca biçim açısından değil, anlam açısından da sorgulamışlardır. Daha çok iç dünyalarına dönerek özü arayan bir diğer sanatçı grubu için ise insan figürleri, çeşitli duygusal ve düşünsel mesajların yüklendiği araçlar haline gelmiş; figürlere yüklenen anlamlarda, otobiyografik özelliklerin ve dış koşulların önemli ölçüde etkili olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: insan, Figür, Anlam, Arketip, Simge, Parçalanma.

SUMMARY A survey of the meanings attributed to the human figure in European painting in the first half of the 20th century shows that the painters defied, in general, the academic principles and rigid plastic values. The changes in the world and in the living conditions, the developments marked in arts, politics, social conditions and the scientific discoveries led the artist to view the human figure in a different perspective. As a result of these transformations and development whose origins go back to the end of the eighteenth century, the artist found himself in the mids of a process of individualization and liberation, and, when at the end of the nineteenth century, the representation of reality ceased to be imperative, the artist felt free to do as he pleased seeking a new outlet for the expression of what he thought to be essence. In the course of the artist's quest for Ihe essence and reality behind the image, the figure was first desintegrated to be later reintegrated to suit the taste of the artist. The quest for essence assumed a special importance not only in plastic terms but also as to meaning. For another group of artists who looked for essence by reverting to their inner world, human figures became media charged with spiritual and philosophical messages, and the meanings attributed to figures began to assume significance in that they implicated autobiographical material and taken into consideration outside world. Keywords: Human, Figure, Meaning, Archetype, Symbol, Desintegration.