lV. yüzyılda Çin`de kurulan iki Hun Devleti ilk Chao ve sonraki Chao Devletleri

Abstract

vm ÖZET Büyük Hun İmparatorluğu İslamiyet öncesi Türk tarihi döneminin yapı taşlarmdandır. İÜ. Yüzyılda tarih sahnesinden tamamiyle ortadan kalktığı düşünülen Hunlar, aslmda bu tarihten kısa bir süre sonra yeniden dirilişe geçmiş ve bu kez değişik bir coğrafyada; Çin topraklarında bağımsızlıklarım ilan ederek Çin hakimiyetine son vermişlerdir. Çinlileri güneye süren Hunlar, Çin başkentleri olan Ch'ang-an ve Lo-yang'a yerleşmiş ve Hun, Moğol ve Tibet kabileleriyle birlikte yoğun bir Çin nüfusunu da idare etmişlerdir. Çin hakimiyetinin olmadığı Çin topraklan kısa süre içinde yabancı kabilelerin göçleriyle yüzyıllar sürecek bir etnik kimlik ve kültür değişimi sürecine girmiştir. Budhizme sıcak bakmayan Çin yönetiminin aksine Hunlar bu toprakların kapışım budhizme açmış ve böylece bu yeni din Çin üzerinden Kore ve Japonya'ya da yayılma fırsatını bulmuştur. Çin kaynaklan ilk kez Hunlara bu kadar yalan olmanın verdiği avantajlarla onlar hakkında oldukça detaylı bilgiler vermektedir. Bu yüzden İlk ve Son Chao Hun devletleri tarihi Türk siyasi tarihi açısından olduğu kadar Türk kültür tarihi açısından da son derece önemlidir. ANAHTAR KELİMELER: İlk Chao Devleti, Son Chao Devleti, Ch'ang-an, Lo-yang, Buddhizm

DC SUMMARY The Graet Hsiung-nu Empire ise one of the foundation stones of the Pre- islamic Turkish history. Hsiung-nus which consider about completely disappeared A.C. m century, basically after this time returned to live again and this time at different territory, declared their independence in Chinese territory and succeeded Chinese domination. Hsiung-nus which moved Chinese government to south, settled in Chinese capitals Ch'an-an, Lo-yang and controlled gross Chinese population with tribes of Husiung-nu, Mongol and Tibet. At Chinese territory which there is no Chinese.domination, one ethnic identitiy and mutation of culture period started in a short time with strange tribes movement. Hsiung-nus contrary Chinese government which didn't approve Buddhism, opened the doors of this country to Buddhism and this new religion found a chance for spread over Chinese to Korea and Japan. Thanks to the advantages of being so closed with the Hsiung-nus, Chinese sources contain a lot of information about them in detail. So history of the Former Chao and Later Chao States of the Hsiung-nu is the important for Turkish culture history as much as Turkish political history. KEY WORDS: Former Chao, Later Chao, Ch'ang-an, Lo-yang, Buddhism, Buddhachinga