Tezhip sanatında kullanılan malzeme

Abstract

ÖZET Türk süsleme sanatları içinde, başlangıçtan beri mushaf süslemelerinin çok önemli bir yeri vardır. Tezhip sanatına verilen önem mushaflara verilen önemden gelmektedir. Bu bakımdan yazıları süslemeleri ile tamamlayan tezhip sanatına da çok değer verilmiştir. Arapça'da altmlama manasına gelen tezhip ; Anadolu Selçuklularından günümüze kadar, bulunduğu dönemlere göre çeşitli değişimler göstermiştir. En güzel örneklerini 15. ve 16. Yy'da verirken, 17. Yy.'da gerileme dönemi yaşamıştır. 18. Yy.'da, Avrupa rokokosunun etkisiyle ortaya çıkan Türk rokokosu, 19. Yy'da da tezhip sanatında etkili olmuştur. Günümüzde ise tezhip sanatı, üniversitelerde uygulamalı ders olarak öğretilip, sürdürülmektedir. Tezhip sanatında kullanılan kağıtlar, boya ve ahar gibi özel işlemlerden geçirilerek, kullanılmaya hazır hale getirilir. Tezhibin en önemli malzemesi olan altın, genelde arap zamkı ile ezilip uygulanacak duruma geldikten sonra, firça ile kağıt üzerine sürülür ve mühre yardımıyla parlatılır. Tezhip artık eskiden olduğu gibi kök ve toprak boyalarla değil, günümüzde kullanılan guaj, akrilik ve sulu boya gibi su bazlı boyalarla uygulanır. Tezhip ; kitap süslemelerinden başka levhalarda da kullanılır. Tek yapraklı kağıt ince olduğu için, levhalarda kullanırken daha kuvvetli olması için, su yönlerine göre üst üste yapıştırılarak elde edilen, murakka denilen sert bir mukavva kullanılır.VI Tezhip sanatı özen isteyen bir sanattır. Bunun için, tezhip sanatçısı kullanacağı malzemeyi de dikkatle seçer ve hazırlar. Kullanılan malzemenin mukavemeti ve kalitesi, hem yapılan eserin iyi olması hem de kalıcı olması açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: Tezhip, Altın, Fırça, Boya, Kağıt

VII SUMMARY Since the begining, holy book adornment has had a very significant part among Turkish adorment arts. The importance of illumination (tezhip) comes from the importance given to holy books. Because of this illumination, which completes the written documents with adornment, has beeb valued, too. Illumination, which means covering something with a thin coat of gold (paint) in Arabic, has changed according to its period from the Anatolian Saljukians ' till today. While giving best examples in the 15th. and 16th centuries, it made no progress in the 17th century. Turkish rokoko, which appeared by the effect of European rokoko in the 18th century, influenced illumination in the 19th century. Today illumination is being continued and taught as an applied subject at universities Paper used in illumination is prepared through some special operations such as painting and ahar. Gold, which is the most important material of illumination, is usually crushed with Arab gum to prepare it to use and then laid on the paper with a brush and it is caused to shine with a burnisher. Illumination is not done with madder or soil paint, anymore. Today is implemented with paints like guaj, akrilik or water-paint. Illumination is used in different ways in book adornment or plates. Because single leaf of paper is thin, a cardboard called murakka which is made by sticking papers one on another according to their water directions, is used in order to be stronger while using on plates.VIII Illumination is an art that requires care and attention. Because of that, illumination artist choses and prepares the material that he is going to use with a great attention. The resistance and the quality of the material that is used is important for a quality and permanent work. Keywords : Illumination,Gold,Brush, Paint,Paper,