Bir tiyatro fuayesinde çiniyle mekan düzenlemesi

Abstract

II ONSOZ Bilinen en eski örneklerinin Uygurlara dek uzandığı, Anadolu Selçuklu sanatıyla büyük gelişmeler göstererek, Osmanlı sanatında klasik çağını yaşayan çini sanatı, yüzyıllar boyu sivil ve dini mimarinin vazgeçilmez süsleme unsuru olmuştur. Günümüz mekanlarındaki uygulama alanlarına, bu konuda yapılan pek çok çabaya rağmen az sayıda rastlanmakta, kötü örneklerin varlığı çabalan yetersiz kılmaktadır. Çininin günümüz sosyal alanlarında daha sık ve doğru tasarım ilkeleriyle yer almasından yola çıkarak tiyatro fuayesinde çini pano ve bordürle düzenleme yapılmıştır. Tasarımın temasını, Shakespeare' in Othello adlı oyunun oluşturduğu bu uygulamayla, mekan ve çini pano arasında temasal bir bağ kurulmaya çalışılmıştır. Desen tasarımında, oyunun dramatik yapısını sembolik değerleriyle aktaracak Anadolu Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait her tür üslup ve motif kullanılmıştır. Sır altı tekniğinde uygulanarak, teknik imkanlar dahilinde renk paleti genişletilmeye çalışılmıştır. Bir Tiyatro Fuayesinde Çiniyle Mekan Düzenlemesi adlı eser metnini üç ana başlık altında incelemeye çalıştık. İlk bölümde çininin geçmişten günümüze tarihsel gelişimini kısaca aktarıp, günümüz mekanlarındaki uygulamalarına değindikten sonra, ikinci bölümde tiyatro fuayesi ve Othello hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Son bölümde ise, oyun metnini çini süslemenin diline aktarırken, kullanılan semboller ile üslup ve motifler aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışmamı destekleyip, yönlendirerek, değerli zamanını ve katkılarını benden esirgemeyen hocam Doç. Dr. Sitare Turan Bakır' a, ilgisini esirgemeyerek beni cesaretlendiren hocam Prof. Dr. Selçuk Mülayim'e, fırın aşamasında her türlü yardımıyla destek olan Levent Kum' a, teşekkürlerimi bir borç bilirim.

ffl ÖZET Kökleri Uygurlara kadar uzanan Türk Çini sanatı, Anadolu Selçuklu döneminde büyük gelişmeler göstermiş, Osmanlı döneminde ise en olgun çağım yaşamıştır. Günümüzde, kültür mirasımız olan çini sanatım korumak ve geliştirmek adma pek çok kurum ve kuruluş tarafından çalışmalar yapılmakta ve şehir içinde değişik mekanlardaki uygulamalarına rastlanmaktadır. Bu uygulamalardan bir çoğunun kötü örnekler teşkil etmesi, çabaların yetersizliğini göstermekte, çininin çağdaş mekanlarda daha sık ve doğru tasarımlarla görülmesi ihtiyacım doğurmaktadır. Bu noktadan hareketle bir sivil yapı ve kültür sanat ortamı olan tiyatro fuayesinde çiniyle mekan düzenlemesi yapılmıştır. Çini pano ve bordur uygulamasından oluşan tasarımın temasım, Shakespeare' in Othello adlı oyunu oluşturmaktadır. Temasına tiyatroyu katarak mekanla organik bir ilişkiye girmesi için seçilen oyun metni, çini sanatımn motifleri kullanılarak resmedilmiştir.