Edirne kaleiçi evlerinde cephe bezemeleri

Abstract

IV Edirne, Türkiye'nin en Batısında yer alan, Türkiye'nin batıya çıkışını sağlayan bir şehirdir. Osmanlı döneminde de, onun öncesinde de, bu stratejik önemi şehri önemli bir konuma getirmiştir. İstanbul'dan önce, Osmanlı İmparatorluğu'na 92 yıl başkentlik yapan Edirne, diğer Anadolu şehirleri içersinde, bu özelliğinden ötürü de, farklı bir yere sahiptir. Edirne, Osmanlı imparatorluğu döneminde, başkent İstanbul'dan sonra, önemli bir merkez olmaya devam etmiştir. XVII. yüzyıldan sonra önemini kaybettiği söylense de, XTX. yüzyıldaki ticari etkinlikler ve açılmış olan konsolosluklar, bu düşüncenin hiç de böyle olmadığını gösteren delillerdir. Kaleiçi bölgesi, kuruluşu M.S. 123-124 yıllarına giden, Roma İmparatoru Hadrianus'un kurduğu, bir kale-şehirdir. Osmanlı, Hadrianapolis'i fethettiği zaman, burada yaşayan insanlara dokunulmamış, buradaki insanlar bu bölgede ve Osmanlı İmparatorluğu içinde özgürce yaşamışlardır. Çoklukla, gayrimüslim azınlıkların ikamet ettiği bölge olan Kaleiçi, bol süslü olan ve güzel evleriyle de Edirne'deki diğer eski kent dokusunun olduğu yerleşim yerlerinden ayrılmaktadır. Bu evlerin oluşumunu, buradaki sosyal sınıflar, ekonomik etkinliklerin getirdiği sosyal düzey ve batılılaşma etkileri, etkilemiştir. Çoğunlukla, iç sofalı ve sofanın odaların yanında konumlandığı, ahşap karkas ve kagir temelli olarak inşa edilen bu evler, cephelerinde yer alan bezemeleriyle de Edirne'nin kent dokusuna ayrı bir güzellik katan ve sahip olunup gelecek kuşaklara bırakılması için korunması gereken kültürel miras olmuştur. Bezemeler, batılılaşma dönemi genel karakterine uygunluk gösterip, eklektik üslup içinde yer almaktadır. Bu eklektik etkilerden, yoğun olarak kullanılmış olan ve belli üslupların, belli evlerde ağırlıklı olarak hissedildiği örnekler de yer almaktadır. Bezemeler çoğunlukla pencere silmelerinde, kapılarda, balkon bölümlerinde, konsollarda ve çatı saçaklarında yoğunlaşmıştır.

V Edirne is an important border city which opens to west Europe. Edirne is at the northwest of Turkey. In Ottoman period and before Otoman period, it had a strategic importance because of its location. Before İstanbul, Edirne had been the capital of Otoman Empire for 92 years; this special feature differs it, from other Anatolian cities. Edirne had kept up its important position after Istanbul became a capital. Although some sources says Edirne lost its importance after XVIIth century; commercial activities and several consulates of diffrent contries which were opened, are the main arguments shows that idea's mistake. Kaleiçi region is a castle-city dates to A.D. 123-124 which had been founded by Roman Empire Hadrianus. When Ottomans had conquered Hadrianapolis, it treated local public equitably. And public had lived in this region freely for several years. Kaleiçi is a place where mainly non-muslims live and reside and Kaleiçi differs with its beatifully ornamented and decorated houses from other important old city regions in Edirne. These non-muslims houses were affected by the social class and westernization which was brought by economic and cultural activities. Generally, those houses were built with inner hall (iç sofa), and hall that located at the side of the rooms, timber-frame contraction and brick stone bases. They have ornaments on the facades of houses. Those specialities adds beauty to Edirne' s city structure which must be stood as protector to left a cultural heritage for next generation. Ornaments were made in eclectic style, fitting in westernization general character. There are examples; which were effected by these eclectic influence and definite styles were used in definite houses. Ornaments, generally are on window frames, doors, balkonies, consoles and roof eaves.