İstanbul`da 16. yüzyıl Osmanlı Külliye bütünlüğünde medrese mimarisi

Abstract

Çalışmamızın giriş bölümünde konunun amacı, kapsamı ve yöntemi tanıtıldıktan sonra külliye ile medrese mimarlığının gelişimi kısaca verilmeye çalışılmıştır. Tanımı ve kuruluş amacı anlatılan medrese mimarlığının çeşitli örneklerlerle tarihsel gelişimi incelenmiş, Sinan dönemine ait Külliyeler özellikleriyle birlikte tanıtılmıştır. Medrese mimarlığının anlatıldığı kısım ise daha kapsamlı olarak ele alınmıştır. Bu bölümde medresenin tanımı yapılmış, bir eğitim kurumu olarak yapısı incelenmiştir. Medreselere gelirin nasıl sağlandığı, mezheplerin medrese yapısını nasıl etkilediğini, eğitim süreçleri, öğretmen ve öğrenci sayısının neye göre değiştiği ve okutulan derslere göre medreselerin aldıkları isimler açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca kaç tip medrese olduğu ve bu medreselerin tarihsel gelişimi çeşitli örneklerle açıklanmıştır. Beşinci ve altıncı bölümde 16.yy medreselerin vaziyet planı, mekansal, yapısal cephe ve bezeme özellikleri açısından dönemin diğer medreseleriyle birlikte ele alınmış; XVI.yy'da Mimar Sinan tarafından yapılmış 27 medreseyi incelediğimiz bir katalog hazırlanmıştır. Katalogun değerlendirilmesiyle Sinan'ın günümüze ulaşabilen medreselerinin tasarımında hangi faktörlerin rol aldığı belirlenmeye çalışılmıştır.

In the introductory section of our study, after introducing the aim, scope and method of the subject, we will attempt to give a short explanation of the development of külliye (Complex of buildings round a mosque) and medrese (Müslim theological school) architecture. The historical development of medrese architecture is examined with various examples explaining its definition and reason for establishment. The Sinan period Külliye are introduced together with their characteristics. The explanation of medrese architecture however is considered in more detail. In this section medrese is defined and examined as a educational establishment. We attempt to explain how the income of medrese are obtained, the effect of the denomonations, what denomonation the teachers and the students have to be, the duration of the education, according to what factors numbers of teachers and students change and the names the medrese take in accordance with the classes taught. In addition, how many types of medrese there are and the historical development of them is explained with various examples. In the fifth and sixth section, lö.century Medrese is examined together with the other medreses of its time period from the point of the landspace design, environmental, structural, external and embellishment characteristics and a catalog which contains the 27 medreses built by Sinan in the lö.century has been prepared. By evaluating the catalog, it is attempted to explain which factors played a role in Sinan Medrese's continuing to our day.