Kara Çelebi-Zade Abdülaziz Efendi`nin Zafername adlı eseri (Tarihçe-i Feth-i Revan ve Bağdad)tahlil ve metin

Abstract

ÖZETOsmanlı tarih yazma geleneğinde önemli sefer ve zaferler için müstakil eserler deyazılmıştır. Bunlar gazânâme, gazavatnâme,veya zafernâme adlarıyla anılırdı. Bizimçalışmamız XVII. yüzyılın önemli şahsiyetlerinden Şeyhülislam Kara Çelebi-zâde AbdülazizEfendi'nin kaleme aldığı Zafernâme yada diğer adıyla Tarihçe-i feth-i Revan ve Bağdad adlıeseridir.Abdülaziz Efendi bu eserinde Sultan IV.Murad'ın 1044-1049(1635-1640) yıllarıarasında gerçekleştirdiği Revan ve Bağdad seferlerini konu alır. Eser IV.Murad'ınÜsküdar'dan Revân'a hareket tarihi olan 21 Ramazan 1044 (10 Mart 1635) den başlar, KaraMustafa Paşa'nın Kasr-ı Şirin antlaşması ile ran sulhunu temin ettikden sonra stanbul'agelişi olan 11 Ramazan 1049 (5 Ocak 1640) tarihine kadar devam eder. Olaylar yedi bölümdeanlatılır. Sonuna eklenen sekizinci bölümde ise Sadrazam Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nınyaptırdığı imar faaliyetlerinden ve onun üstün yönlerinden bahsedilir.Eserde ayrıca padişah seferde iken stanbul'da meydana gelen olaylar da anlatılır.Sefer sonunda imzalanan Kasr-ı şirin antlaşması ise günümüzdeki Türkiye- ran sınırınıbelirlemesi bakımından önemli bir yere sahiptir.Çalışmamızda Zafernâme'nin yurt içi ve yurt dışındaki nüshalarını tespit edip bunlarıdeğerlendirerek müellif hattına yakın bir metin tesisine çalıştık . O dönemde ran seferlerinikonu alan farklı eserler yazılsa da amacımız XVII.yüzyıla ait olan ve henüz yazma nüshadurumundaki bu eseri tarih araştırmacıların istifadesine sunmaktır.ANAHTAR KEL MELER: Osmanlı, Türkiye, ran, Zafernâme, Kasr-ı Şirin

SUMMARYSeparate works were written for important expeditions and triumphs in the Ottomanhistory writing tradition. They were called as gazaname, gazavatname or zafername.Our workis Zafername or Tarihçe-i feth-i Revan ve Bağdad (History of Conguest of Revan andBaghdad), written by Şeyhülislam Kara Çelebi-zâde Abdülaziz Efendi, who was importantperson of the XVII.century.Abdülaziz Efendi evaluated in his work the Revan and Baghdad expeditions realizedin 1044-1049 (1635-1640) by Sultan IV.Murad. The work begins with departure of IV. Muradfrom Üsküdar to Revan on 21 Ramazan 1044 (10 March 1635) and continues until return tostanbul on 11 Ramazan 1049 (5 January 1640) after the signature of Kasr-ı Şirin Agreementby Kara Mustafa Paşa , by which the peace with Iran was realized. The events wereexsplained in seven parts. At the eighth part which was added to the end the work, the publicWorks and excellent characteristics of Grand Vizier Kemankeş Kara Mustafa Paşa.In the work, the ewents that occurred in stanbul during expedition of Padişah wereexplained. Kasr-ı Şirin Agreement, which was signed at the end of the expedition, has animportant role for it defined the actual Turkish-Iran border.In our paper, we tried to determine the domestic and foreign copies of Zafername andestablish a text, which is near to the author?s writing. At this era, several Works were writtenin order to exsplain the Iran expedition. Our purpose is to enable history researchers benefitfrom this work, which belongs to the XVII. Century and stays in calligraphic wiriting.KEYWORDS: Ottoman, Turkey, Iran , Zafernâme, Kasr-ı Şirin