Başlangıcından Cumhuriyet`e Türk resminde çıplak

Abstract

?Başlangıcından Cumhuriyet' e Türk Resminde Çıplak?Özlem KumruÖZETBir sanat formu olarak çıplak, antik Yunan uygarlığında kendine özgükurallarıyla temelleri atılıp, idealizmin doruklarına vararak, günümüze değin,insanın varlığını sorgulama edimiyle koşut ve bunun ifade yollarından biriolarak devam ede geliyor.Batı ve doğu uygarlığı diye kabaca ikiye ayrıldığında, her ikisinde demevcut olmakla birlikte çıplak; doğunun tümel, panteist, insan merkezliolmayan düşünü ve sanatı içinde bir araç olmuştur. Batıda ise, böyle bir tezinyazılmasına kadar vardırtan, uygarlık tarihini oluşturan varlık sorgulama-larının bir kolu olarak amaç konumundadır.Bağlamı oluşturan cinsellik ise, her zaman beraber anıldığı ölüm ilebirlikte, insanlığın başlangıcında türün, ama giderek, günümüze gelene kadargeçen süre içinde dönüşerek, bugün artık bireyin, yaşam içgüdüsü olarak,uygarlığın temel dürtüsüdür.Değişim süreci başlangıcı 18. yy' a kadar gerilere giden Osmanlı' nınve 1923' den sonra Türkiye'nin, özel olarak Türk Sanatının, batılılaşmahareketi içinde; her alanda olduğu gibi, sanat alanında da, hedeflenenmuasır memleketlerin konumuna yükselebilmek için uygulanması gereken,tepeden inmeci politikaların, her devirde şikâyet edilen ?taklit? ve kimi zamandevlet güdümlü, sanat alanındaki göstergelerinden biri konumundadır kadınimgesi ve çıplak.Batılı olmak amacıyla, doğulu refleksle bir araç olarak yaklaşılmıştırçıplağa ve esas olarak kadın imgesine. Ancak, doğu orijinindeki gibi cinsellikbağlamında bir araç değil, aksine cinselliğinden arındırılmış, hattacinsiyetsizleştirilmiş, uygar olmanın, batılılaşmanın bir göstergesi olarakmisyon yüklenmiştir.Cumhuriyet kadınını idealize eden bu yaklaşım çerçevesinde yirmiliyıllardan kırklı yıllara kadar, kadın imgesi, bir devlet memuru ciddiyetinde,kentli ve çağdaş ancak cinsiyetsizleştirilmiş bir konumdadır, uzantısı olarakçıplak da henüz figür etüdü seviyesini aşabilmiş değildir.Kırklı yıllarda, savaşın da etkisiyle, millilik söylemi adı altında iyiceiçine kapanan, halkçılığın yoğunlaştığı sosyal ve politik ortamda, düzenlenenyurt gezileri sonucunda beliren kadın imgesi, köylü, anaç, savaş ve kısıtlıyaşam koşulları altında kıymeti artan kutsal vatan toprağı izleğinde, idealizeedilmiş kutsal ana eksenindedir.Ellili yıllarda çok partili döneme geçiş ve bu ortamda gelişenliberalizmin seksenlerde doruk noktasına varacak alternatif yaratabilmeimkânı, örnek alınan batıda altmışlı yıllarda gelişen cinsel devrim, meşhur 68kuşağı, feminizmin tırmanışa geçmesi ve modernizmin bireyciliğinin de çokgeçmeden Türk toplumu ve seksenlerden sonra artık tamamen bağımsız veindividüel olan sanatçısı üzerindeki etkileri sonucu; -altmışların veyetmişlerin, gerçekçi ve ajit-prop figür anlayışı içinde tek tek örnekler dışındacinsellik bağlamında ne çıplak ne de başka bir tür resim olmamakla birlikte-sorgulayan aklın, varlık ve devamında beden üzerindeki etkinliği arttıkça,sanatta da araçsal yaklaşım yanında amaçsal yaklaşım belirmeye başlar.Ancak, hem toplumsal hem politik gerçek bir dönüm noktası olan 1980ve sonrası seksenli, doksanlı yıllarda ise, başlangıçta darbenin etkilerisonucu kuraklaşmış olan toplumsal ve sanatsal hayatın, doksanlara doğruartan bir hızla liberal kapitalist doğrultuda, deyim yerindeyse patlamasısonucu, artık cinsellik, ucu bucağı bulunup irdelenmesi imkânsızlaşacakderecede hayatın içinde ve sanatçının ekseninde hem amaç hem de araçolarak başat konumdadır.ANAHTAR KEL MELER: Çıplak, Cinsellik, Doğu-Batı, Türk Resmi, Kadınmgesi.

?Nude in the Turkish Painting, from the Beginning to the Republic?Özlem KumruSUMMARYNude, as an art form was founded with its specific rules in ancientGreek civilization, and than reached to the top of idealism, until present day,it acts as if it questionz the human existence and continues as one of theways of expressing the statements.When civilization is divided into two as west and east, nude not onlypresents both in them but also it is a tool of East which has fascinating,pantheistic, not human centered thought and art. But in the West, it wasdecided to write a thesis like this, it is one of the existence interrogationswhich forms the civilization dynamics, it is in the situation of aim.Sexuality which forms the context is always mentioned with death, itchanged from the starting of humankind up to present day and now it is thebasic motive of civilization as a life instinct.The changing process of Ottoman Empire started in 18.century andthe Westernization Movement of Turkish Republic after 1923, especiallyTurkish art, was aimed to reach to situation of developed countries. Thethings to succeed was policies which were forced by the government.Woman image and nude are thought as the signs of art politics which weredictated by the government and are always criticized as they are fake.The aim was to be a Westerner, nude and woman image wasapproached with a eastern reflex. But it is not a tool as in the original contextof sexuality, on the contrary was purified from sexuality, moreover hasmission as a sign of westernization, being civilized and asexual.According to this approach which was idealized from 1920s to 1940sthe image of Republic Woman was serious as if she was a governmentofficial, citizen and contemporary but asexual. Also nude did not overcomethe figure etud situation.In the 1940s, the woman image was like an idealized holy mother inthe effect of war. In the name of nationalism pronouncation the environmentbecame withdrawn and populism increased in this social and politicalenvironment the woman image came out after tour of country was villager,experienced, valuable under the conditions of war and limited life conditions,idealized holy mother.Passing to democracy in the 1950s and the developing of liberalism inthis period reached to its summit in the 1980s and this created manyalternatives, the sexual revolution of West which was taken as a model inthe 1960s, famous 68 generation, the raising of feminism and the results ofthe effects of modernism and individualism on Turkish society andindependent and individual artists-except the one by one examples ofrealistic and ajitprop figure approach in the 1960s and 1970s about sexuality,as the activity of mind increases over existence and body because itquestions and as a result aimful approach comes out.But 1980 was not only social but also a real turning point and also in1980s and 1990s the social and artistic life was weaken because of theeffects of military revolution but in the 1990s the social and artistic life wasboomed according to the ideas of liberal capitalism and as a result of thesedevelopments sexuality is inside the life and become a dominant figure for anartist not only as a tool but also as an aim.KEY WORDS: Nude, Sexuality, East-West, Turkish Painting, Woman Image