Türk mimarlığında Sanayi-i Nefise Mektebi/Güzel Sanatlar Akademisi`nin yeri ve restorasyon alanına katkıları (1883-1960)

Abstract

Sanâyi-i Nefûse Mektebi / 1928'den sonraki adıyla Güzel SanatlarAkademisi'nin 2 mart 1883 tarihinde açılması Türkiye için yeni bir dönemba latmı tı. lk zamanlar ço unlukla gayrimüslümlerin ra bet gösterdi i kurumülkemizdeki ilk sanat okulu olması sebebiyle önemli bir misyonu yüklenmi tir.Kurumun bir kısmını olu turan mimarlık bölümü yurtiçinde ve yurtdı ında hizmetveren, üreten, bugünümüzü yaratan de erli mimarlar yeti tirmi tir. Mezunları bugünçe itli üslup ve akımlara dahil olabilecek ya da yeni üsluplar yaratabilecek eserlervermi olmalarınının yanında bazıları eski eser onarımına katkı sa lamı , restoratörmimar olarak da görev yapmı lardır. Sanat tarihi ile direk ba lantılı olan bu konu;do al, kültürel varlıkların bakımı, kullanımı, onların ömrünü uzatarak, yokolmadangelecek ku aklara aktarılabilmesi amacıyla yapılan çalı maları kapsamakta ve halaönemini korumaktadır. Henüz ülkemizde koruma hukuku ve onarım esaslarıhakkında hükümlerin konmadı ı, bu tür faaliyetlerin usta-çırak ili kisiylesa lanabildi i bir dönemde bu i e gönül vermi birkaç ki i tarafından üstelik dahafazla maddi kazanç sa layacakları ba ka sahalar da varken bunu ba arabilmek kolayde ildir. Bu ki ilerden öne çıkanlar Sanâyi-i Nefûse Mektebi / Güzel SanatlarAkademisi'nden mezun oldukları tarih sırasına göre Alâettin Özakta , AsımKömürcüo lu, Nihad Nigizberk, Vasfi Egeli, Arif Hikmet Koyuno lu, Kemal Altan,Zühtü Ba ar, Sedat Çetinta , Süreyya Yücel, Macit Rü tü Kural, Sedad HakkıEldem, Ali Saim Ülgen, Mualla Eyubo lu Anhegger, Cahide Tamer, Selma Emler,Hüsrev Tayla, lban Öz'dür. Ancak bu liste geni leyebilmekte bunlara ek olarak dahaçok in a ve imar i leri yapmı olmalarının yanında restorasyon faaliyetlerindebulunan ki iler de ilave edilebilmektedir. Yayın alanı ise bu u ra lara katkıdabulunmanın bir ba ka yönüdür. Çünkü yapılan yayınlar sayesinde bilgi birikimleriniaktarabilecekleri, çalı malarını tanıtabilecekleri ve duyurabilecekleri bir ortambulunmu tur. Genelde akademi mezunlarının yayın kurullarında görev yaptı ı budergiler arasında Arkitekt ve Yapı dergisi önemli bir yer tutmaktadır. Bütün bunlarSanâyi-i Nefûse Mektebi / Güzel Sanatlar Akademisi mezunlarının Türk mimarlı ınabüyük katkısını kanıtlamaktadır.Anahtar kelimeler: Mimar, Mimarlık, Sanâyi-i Nefûse Mektebi, GüzelSanatlar Akademisi, Restorasyon.

A new era was opened for Turkey with the inauguration of Sanâyi-i NefûseMektebi (School of Fine Arts), or Güzel Sanatlar Akademisi (Academy of Fine Arts)to be named after 1928. This school, though at the beginning mostly favorite amongthe minorities, undertook an important mission since it was the firsttechnical/vocational school in our country. Its Department of Architecture raisedeminent architects who served and produced inside and abroad and created modernTurkey. Besides generating works either classifiable under various existing mannersand flows or qualifiable as new creative styles, some of its graduates contributed tothe restoration of historical monuments and served as restorater architects. Thisissue, directly related to the history of arts, covers the activities such as maintaining,utilizing and preserving the natural and cultural legacies in order to transfer them tothe coming generations; hence it is still important. In our country this is hardlyaccomplishable by a few people who dedicated themselves -despite the existence ofother profitable fields of activity before them- to this cause, since the basics of thehistoric preservation law and restoration rules were not laid down and these kinds ofactivities were carried on through master-apprentice relationship. A few famouspersonalities from among them in chronological order of their graduation from theSchool/Academy of Fine Arts are: Alâettin Özakta , Asım Kömürcüo lu, NihadNigizberk, Vasfi Egeli, Arif Hikmet Koyuno lu, Kemal Altan, Zühtü Ba ar, SedatÇetinta , Süreyya Yücel, Macit Rü tü Kural, Sedad Hakkı Eldem, Ali Saim Ülgen,Mualla Eyubo lu Anhegger, Cahide Tamer, Selma Emler, Hüsrev Tayla, lban Öz.But this list may be enlarged and some others, who were mostly involved inconstruction and development businesses as well as restoration activities, may beadded thereto. Publication effort is another way of contributing to these worksbecause architects found a suitable atmosphere to transfer their knowledge, topublicize and expose their works via the publications. Arkitekt and Yapı have animportant place among the periodicals, whose editorial boards generally included theAcademy graduates. All these above prove the contributions of the graduates of theSchool/Academy of Fine Arts to Turkish architecture.Keywords: Architect, Architecture, School of Fine Arts, Academy of FineArts, Restoration.