15.yy. ile 20.yy. arasında Türk tezhip sanatında gül motifi

Abstract

Tarih seyrince Türk Tezyinatı degisim ve gelisim göstermistir. Tezyinisanatlarımızdan ?altınla süslemek? anlamına gelen Tezhip Sanatımızda bu degisim içindeyeralır. Bezeme sanatında önemli bir yer tutan Tezhip'in ilk örneklerine Uygur Fresklerindekarsılasırız. Tarihsel gelisim içinde Tezhip Sanatına kendine has özellikleriyle dönemlereayrılmıstır. slam Öncesi Dönemle baslayıp, 13.yy. ? 14.yy. Selçuklu Beylikler Dönemi,Osmanlı Erken Devri ve 15.yy, Sultan 2.Bayezid devri, 16.yy. Osmanlı tezhibinin yükselisdönemi, 17.yy. tezhip sanatının duraklama dönemi, 18.yy. batı etkisi, 19.yy. Osmanlı tezhipsanatı, 20.yy. ve Cumhuriyet dönemi seklinde ayrı ayrı özellikler göstermis ve baslı basınaher dönem kendi ekolünü yaratmıstır.Tezhip Sanatında motif olgusu da önemli yer tutmustur. Kompozisyonun ortaya çıkısıiçin bir araya getiren motifler kendi içlerinde çesitlilik göstermislerdir. Bitkisel motifler ?Hayvansal motifler, bulutlar, münhaniler, geometrik geçmeler, zencerekler, barok, rokoko vebunların yanında naturalist çiçek stilize çiçekler sekli de farklılıklar göstermisti.Çiçekler Türk Sanatında da vazgeçilmez simgelerden biri olmustur. Çiçekler Osmanlıkültüründe de önemli bir yer tutmustur. Çiçekler sadece sanatımızda degil edebiyatımıza,folklorumuzda da genis yer tutmustur. Bu çiçek kültürünün basında anlamının çok derinoldugu ?Gül? motifi bulunmaktadır.Gül slam dininde sevgiyi ve Hz. Muhammedi simgelemektedir. 16.yy. ortalarındayarı stilize edilmis olacak tezyini sanatlarda yaygın olarak kullanılmıstır. 17.yy'ın 2.yarısı ileTürk Tezhip Sanatında Batı etkisi kendini göstermeye baslar ve yüzyılın sonlarına dogru buetki renklendirilmis çiçek resimleriyle görülür. 3. boyutun verildigi gölgeli renklendirilmisnaturalist tarzda çiçekler ortaya çıkmıstır. 18.yy. çiçek resimlerinin en parlak devri olmustur.Naturalist tarzda boyamıs çiçekler buketler, vazolu vazosuz çiçek demetleri seklindegelismistir. 19.yy. ise Türk Rokokosu altında gelisen ekol içerisinde degismis ve çok fazlakullanılmıstır. Çiçekler tarama ve noktalama teknikleriyle yapılmıstır. 20.yy'dan günümüzedogrudan her alanda kullanılan güller serbest tasarımla farklı görünümlere ulasıp, farklımekanlarda kullanılmaktadır. Sadece tezhip içinde degil ciltte, ebruda, minyatürde, mezartaslarında, dekoratif alanlarda ve daha birçok alanlarda Gül motifini görebilmekteyiz.Sevginin sembolü olan Gül motifini her alanda görebilmemiz bizimde bu sevgiyi herdaim yüregimizde hissetmemize yardımcı olacagını düsünüyorum.Anahtar Kelimeler : Tezhip, Ali Üsküdari, Gül, Hatai, Çiçekler

Turkish illumination made great improvement and changing throughout the Turkishhistory. Tezyinat (ornamentation) is made by gold mixture. Ornamentation is important partof decoration and we see first sample of it on Uygur Turks frescos. Ornamentation artsseperate periods according to its progress, it begins pre-Islam, Seljuk period, the 15th.Century period, Sultan ?2nd Beyazıd period, the 16th century progressive period and the 17thcentury decreasing period, and 18th century, that include westen effects on ormanentationsand lastly the 19.century and era of Republic. Every period has different characteristics and isstyle.Turkish illumination pattern is very important factor. In order to make a goodcomposition of different patterns (motif), they are being combined. These patterns havedifferent specialities and means. Namely, animals patterns, plants patterns, clouds patterns,nights, rococo, barok, and nutarilst flovers styles and so on.In Turkish art especially flower is an indispensable elements. Flowers also takeimportant place in Ottoman art. Flowers love not only contain art but also contain ourfolklore, culture and literature and daily life. Rose is most valuable element in our flowersculture. In Islamic religon rose is the symbol of love and Prophet Muhammed.Especially in the 16th century rose figure was used in ornamentation widely. At thesecond half of the 17th century western effects began to seen in our ornamentation art andfirst colourful samples is seen in this period. The 18th century is the peak of ornamentationarts. In this period we see naturalist styled dyed flowers bouquets, with vase and withoutvases flower bunches. The 19th century ormanentation style improved under the effects ofrokoko and this style was used so much. With the beginning of the 20 century rose patternswas used all side of decorative arts. Rose and flowers are used especially ornamentation,miniature, marbling water and so on.