XVI. asırda Kerkük Sancağı (1515-1560)

Abstract

Kuruluşundan itibaren hızla genişleyen Osmanlı Devleti, ele geçirdiği bölgelerde, o bölgenin fiziki ve sosyal yapısını da göz önünde bulundurarak sağlam bir idari sistem tesis etmiştir. Osmanlı Devleti'nin geniş bir coğrafya üzerinde asırlarca varlığını sürdürebilmesi de esasen devletin yönetim biçimindeki bu başarısından kaynaklanmıştır. Bu çalışmada Osmanlı-Safevi mücadelesinin neticesinde Osmanlı topraklarına katılan Kerkük'ün XVI. asırda Osmanlı idaresindeki sosyal, idari ve ekonomik yapısı incelenmiştir.Yavuz Sultan Selim zamanında ele geçirilen Kerkük'ün, Kanuni Sultan Süleyman'ın Irakeyn seferleriyle birlikte Osmanlı idaresindeki varlığı pekişmiş ve bu dönemde Safevilerden gelebilecek tehlikelere karşı önemli bir müdafaa mevzii olmuştur. Osmanlı hakimiyetine geçtikten sonra XVI. asır boyunca farklı eyaletlere bağlı bir sancak statüsünde idare edilen Kerkük, aynı zamanda Türkler başta olmak üzere Kürt, Arap ve gayri müslimlerden oluşan farklı etnik grupları da bünyesinde barındıran çok kültürlü bir yapı arz etmiştir.Anahtar kelimeler: Kerkük, Irak, Osmanlı Devleti, XVI. Asır, Sosyal yapı, İdari Yapı

Ottoman Empire which had widen from the date of foundation, built according to social and physical conditions of the region. Because of this managerial aspect, Ottoman Empire could survive on the large fields during centuries. In this case, I will mention about Kirkuk which was gained as a result of Ottoman- Safavid War and Its social, administrative and economical structures in XVI. century.In Yavuz Sultan Selim time, Kirkuk had been acquired and In Kanuni Sultan Suleyman time, Kirkuk was became stronger to Ottoman Empire after Irakeyn expedition. In this period, It standed as a defense place toward Safavid threats. After, pass into the possession of Ottoman Empire, Kirkuk had being managed as a part of different national state along XVI. century. At the same time, Kirkuk had consisted of different ethnic structures such as; Turkishs, Kurdishs, Arabians and many non-muslem groups.Key words: Kirkuk, Iraq, Ottoman Empire, XVI. Century, Social Structure, Administrative Structure.