AĞIR HEMOFİLİ A HASTALARINDA DEPRESYON DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

AMAÇ: Ağır hemofili hastalarının sıklıkla artropati ile komplike olması sakatlık, verimlilik kaybı, sosyal uyum problemleri, yüksek tedavi maliyetleri gibi sonuçlara yol açmaktadır. Çalışmamızda ağır hemofili A hastalarının psikososyal durumlarını, depresyon düzeylerini ve risk faktörlerini araştırmayı hedefledik. Aynı zamanda bu hastaların `sağlıklı` toplumdan ve benzer şekilde eklem kısıtlılığı yaratan ankilozan spondilit hastalarından ne düzeyde ayrıştıklarını görmeyi amaçladık.GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya 43 ağır hemofili A hastası, 46 ankilozan spondilit hastası ile 46 sağlıklı kontrol alındı. Her olguya Beck depresyon ölçeği, SCL-90, Beck anksiyete ölçeği, Rosenberg benlik saygısı ölçeği ve EQ-5D-5L yaşam kalitesi ölçekleri uygulandı. Sosyodemografik ve tıbbi veriler hastalardan ve tıbbi kayıtlardan elde edildi.BULGULAR: Rosenberg benlik saygısı ölçeği, Beck anksiyete ölçeği, Beck depresyon ölçeği ve SCL-90'ın psikotik, fobik ve ek ölçekleri, EQ-5D-5L kendi kendine bakabilme ve endişe/moral bozukluğu boyutlarında hemofili grubunun sonuçları iki kontrol grubuyla da benzerdi. EQ-5D-5L indeks skorları, sağlıklı grupta yaşam kalitesinin hemofili ve ankilozan spondilit hastalarına göre anlamlı olarak daha yüksek olduğunu gösterecek şekilde yüksek bulundu. Hemofili grubunda %14, ankilozan spondilit grubunda %25, sağlıklı grupta ise %7 oranında klinik anlamlılık gösteren depresyon belirtileri olduğu saptandı. SCL-90 somatizasyon, anksiyete, obsesyon, depresyon, paranoid kategorilerinde hemofili ve sağlıklı grubun sonuçları benzerken ankilozan spondilit grubunun skorları daha yüksek bulundu. Hemofili hastalarında yıllık kanama sıklığının, yıllık faktör tüketiminin ve yaşın artması, depresyon skorlarında yükselme ile ilişkili bulundu.SONUÇ: Depresyon, anksiyete ve benlik saygısını değerlendiren ölçeklerde hemofili grubunun skorlarının sağlıklı grupla benzer olduğunun saptanması, hemofililerin hastalıklarına oldukça iyi uyum sağladıklarını düşündürmektedir. Hemofili hastalarında depresyonun tanınması ve tedavi edilmesi; istihdam oranlarının artmasını, sosyal sonuçların iyileşmesini, tedaviye uyumun artmasını sağlayabilir. Bu nedenle depresyon düzeylerinin düzenli olarak değerlendirilmesi önemlidir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: ağır hemofili, anksiyete, benlik saygısı, depresyon, yaşam kalitesi

PURPOSE: Severe haemophilia being often complicated with arthropathy, leads to disability, loss of productivity, social engagement problems, and high treatment costs. In this study, we aimed to investigate the psychosocial status, depression levels, and risk factors associated with depression and impaired psycosocial state in patients with severe haemophilia A. We compared the results to those we found in patients with ankylosing spondylitis with joint restriction and in healthy population. MATERIAL AND METHOD: The study included 43 patients with severe haemophilia A, 46 patients with ankylosing spondylitis, and 46 healthy controls. Beck's depression scale, SCL-90, Beck anxiety scale, Rosenberg self-esteem scale, and EQ-5D-5L quality of life scale were applied to each case. Sociodemographic and medical data were obtained from patients and medical records.RESULTS: The resulting scores of Rosenberg self-esteem scale, Beck anxiety scale, Beck depression scale, SCL-90's psychotic, phobic and additional scales, EQ-5D-5L self-care, and anxiety/depression were similar in all three study groups. EQ-5D-5L index scores were found to be higher in the healthy group to show that the quality of life was significantly higher than in patients with haemophilia and ankylosing spondylitis. Fourteen percent of patients in the haemophilia group, 25% of those in the ankylosing spondylitis group, and 7% of the healthy population showed depression symptoms with clinical significance. While the results of SCL-90 in haemophilia group and the healthy controls were found similar in somatization, anxiety, obsession, depression, paranoid categories, the scores inpatients with ankylosing spondylitis were higher. In haemophilia patients, increased annual bleeding frequency, increased annual factor consumption, and advanced age were associated with higher depression scores.CONCLUSION: Obtaining similar scores for depression, anxiety and self-esteem in the haemophilia group and healthy controls suggests that patients with haemophilia comply well with their disease. By early recognizing and treating depression employment rates, social outcomes, and adherence to treatment would be improved in patients with haemophilia. It is, therefore, crucial to include regular evaluation of depression in the follow-up visits.KEYWORDS: severe haemophilia, anxiety, self-esteem, depression, quality of life