Uzunyayla Çerkeslerinde ritüel oyun ve karnaval

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Kayseri'nin Uzunyayla bölgesinde yaşayan Çerkeslerin gerçekleştirdiği ritüelleri takip ederek bu ritüellerin Çerkes çok tanrılı inancı ile olan bağlarını ele almak ve bu ritüellerdeki süreklilikler, kopuşlar ve dönüşümleri ortaya koymaktır. Çalışmada ele alınan ritüellerdeki dönüşümler ve süreklilikler tek tanrılı dinlerin kabulünün etkileri bakımından incelenmiştir. Uzunyayla'daki ritüeller sözlü tarih sonucu Uzunyayla'da yaşamış kişilerden elde edilen veriler ışığında ele alınmıştır.Bu tez ceug ritüeline odaklanmıştır. Ceug bugün düğün ve oyun anlamında kullanılsa da Çerkes çok tanrılı inanç sistemi içinde ayin, eğlence, kurban ve daha pek çok etkinliğin gerçekleştirildiği bir merasim olarak karşımıza çıkmaktadır. Uzunyayla'da gerçekleştirilen ceugler'de de ceug'un çok tanrılı dönemdeki çoklu biçimlerine dair izler görmek mümkündür. Eldeki çalışmada ceug'un bahsettiğimiz çoklu karakteri ritüel, potlaç, oyun ve karnaval kavramları ile ilişki içinde tartışılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Ritüel-Uzunyayla-Çerkes-Oyun-Karnaval-Potlaç-Ceug (Джэгу)-Çerkes Çok tanrılı İnancı

This study focuses on the rituals of Circassians living in Uzunyayla region in Kayseri, to analyse the ties of these rituals to Circassian polytheism and identify the elements of continuity, disengagement and transformation. The transformation and continuities in relation to the impact of the acceptance of monotheistic religions have been at the core of the analysis. The data about the rituals has been collected through oral history interviews with people living or who have lived in Uzunyayla.This study focuses on jeug ritual. Though jeug is today used to refer to weddings and plays, in Circassian polytheism it appears as a ceremony where rites, entertainment, sacrifice and many other activities are performed. In Uzunyayla jeugs, some elements of this multivariate characteristic of polytheistic period jeug, are observed. This multivariate characteristic has been discussed in relation to concepts of rites, potlatch, play and carnaval.KEYWORDS: Rituals-Uzunyayla-Circassian-Play-Carnaval-Potlatch-Jeug (Джэгу)-Circassian polytheism