İnmeli hasta ve yakınlarına verilen eğitimin günlük yaşama adaptasyon, özyeterlilik, yaşam kalitesi ve bakım verici yükü üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma Ocak-Haziran 2017 tarihleri arasında İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Kliniği'nde yatan inmeli hastalara ve onların yakınlarına verilen eğitimin günlük yaşama adaptasyon, özyeterlilik, yaşam kalitesi ve bakım verici yükü üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirildi. Randomize kontrollü yöntemle yapılan bu çalışmada, dahil edilme kriterlerine uyan 59 hasta ve 59 bakım vericisi eğitim grubu (web ve kitapçık) ve kontrol grubu olmak üzere gruplara atanarak niceliksel ve niteliksel yöntemlerle eğitim öncesi ve sonrası değerlendirildiler. Örneklem grubundaki katılımcılara; bilgi formu, fonksiyonel durum ölçekleri, Genelleştirilmiş Özyeterlilik Ölçeği, Yaşam Kalitesi Kısa Formu (SF-12), Normal Yaşama Yeniden Katılım Indeksi, Bakım Vermeye Hazır Oluşluk ve Zarit Bakım Verici Ölçekleri uygulandı. Bu ölçekler, çalışmanın başında ve 3 ay sonrasında uygulandı. Katılımcıların sosyodemografik özellikler açısından benzer olduğu bulundu. Eğitim alan hastaların fonksiyonel durumlarında iyileşme olurken, özyeterlilik düzeylerinde farklılık bulunmadı. Kitapçıkla eğitim alan hastaların normal yaşama katılımlarının arttığı saptandı (p<0.05). Web'le eğitim alan hastaların yaşam kalitelerinin arttığı görüldü. Eğitim alan (web, kitapçık) bakım vericilerin özyeterliklerinin arttığı bulundu. Canlılık ve sosyal işlevsellik boyutları dışında kitapçıkla eğitim verilen bakım vericilerin yaşam kalitelerinin arttığı görüldü. Bakım verici yükleri ise web'le eğitim alan grupta artarken, kitapçıkla eğitim alan grupta azaldığı görüldü ancak anlamlılık bulunmadı. Çalışma sonucunda inmeli hasta ve bakım vericilerine verilen eğitim ve destekle hastaların günlük yaşama adaptasyonlarının ve yaşam kalitelerinin artırıldığı görülmüş; bakım vericilerin ise özyeterlilikleri ve yaşam kalitelerinin artırılırken, bakım verici yükü yaşamamalarının sağlanabileceği bulunmuştur. İnmeli hasta ve yakınlarına taburculuk öncesinde eğitim verilmesi önerilebilir.

This research was performed among stroke patients and their caregivers in Istanbul University Cerrahpasa Faculty of Medicine between January and June 2017, to assess the effects of patient/family education on reintegration to normal life, self-efficacy, quality of life and caregiver burden. Fifty nine patients and their caregivers who met the inclusion criteria were enrolled into this randomized, controlled, mix method, 3 arms (Web training, booklet training and control arms) and pre-test/after-test study. Patient information form, function scales, General Self-Efficacy Scale, Quality of Life Short Form (SF-12), Reintegration to Normal Living Index, Preparedness to Caregiving Scale and Zarit Burden Interview were applied to patients and caregivers. The scales were applied at baseline and after 3 months follow-up period. Sociodemographic profiles of participants were found to be similar. While functional outcome improved in patients who received education, no difference was found in their self-efficacy levels. It was found that reintegration to normal living improved in patients in booklet group (p<0.05). An increase in quality of life of patients in Web group was observed. An increase in self efficacy of caregivers who received education (Web and booklet), was found. Except for its vitality and social function dimensions, an increase in the quality of life in caregivers that were trained by booklet was observed. Caregiver burden increased in Web group, while reducing in caregivers that were trained by booklet but no significance was detected. Study results indicate that stroke patients' reintegration to normal living and quality of life improved as result of discharge education. Moreover, it was found that self-efficacy and quality of life increased in caregivers and caregiver burden might be avoided by education. Discharge education may be recommended to stroke patients and their caregivers.