Tuğlukşah hükümdarı Firuz Şah Tuğluk ve dönemi

Abstract

Hindistan'da XIII.- XIV. yüzyılları arasında Türk kültür ve medeniyetini yaşatan devlet Delhi Türk Sultanlığı olmuştur. Bu görevi devam ettiren son Türk Hanedanlığı Tuğlukşahlar'dır. Tuğlukşahlar devrinin üçüncü hükümdarı Firuz Şah Tuğluk'tur. Firuz Şah, TuğlukluHanedanlığı'nın kurucusu Gıyaseddin'in kardeşi sipehsalarReceb'in oğludur. Annesi Bhatti kabile reisinin kızıdır. Küçük yaşta babasız kalan Firuz'u, amcası Gıyaseddin Tuğluk ve amcasının oğlu Muhammed Tuğluk; yüksek mevkilere getirerek, devlet yönetimini öğretmiştir. Muhammed Şah'ın ani ölümü üzerine devlet ricali Firuz Şah'ın tahta geçmesini istemiştir. Muhammed Tuğluk'un bir varisinin olmayışı, Firuz Şah'ın devlet yönetimini öğrenmiş olması ve dışarıda büyük bir Moğol tehdidinin bulunması, Firuz Şah'ın hükümdarlığını gerektirmiştir.Firuz Şah 1351-1388 yılları arasında hâkimiyet sürmüş ve bu süreç içerisinde bazı düzenlemelere gitmiştir. Yapmış olduğu düzenlemelerin başında sosyal alandaki ıslahatlar gelmektedir. Özellikle vergilerle ilgili yapılan bu düzenlemeler ile halkın refah düzeyini yükseltmeye çalışmış, ayrıca tebaası için pek çok hayır müesseseleri kurdurmuştur. Firuz Şah, sosyal düzenlemelerin yanı sıra imar faaliyetlerine de önem vermiştir. Hisar-ı Firuz'un kurulması ve pek çok şehrin bayındır hale getirilmesi bu faaliyetlere örnek teşkil etmektedir. Ayrıca tarımda verimi arttırmak için sulama kanalları da yapılmıştır. Sultan Firuz devrinde Moğol tehdidi engellenmiş ve iç karışıklıklar ile uğraşılmıştır. Bunun dışında bağımsızlık kazanmak isteyen racalara karşı seferler düzenlenmiştir. Sakin ruhlu bir hükümdar olan Firuz Şah ayrıca ilme ve kültüre de önem vermiştir. Moğollardan kaçan âlimleri himaye etmiş ve ülkesinde pek çok medrese yaptırmıştır. Hükümdarın 1388'de vefatı ile birlikte Delhi Türk Sultanlığı'nın yıkılış süreci hızlanmıştır.Anahtar Kalimeler: Hindistan, Delhi Türk Sultanlığı, Tuğlukşahlar, Hâkimiyet, Firuz Şah Tuğluk

In India, it was the Delhi Turkish Sultanate that continued and kept alive Turkish culture and civilization between the 13th-14th centuries. The last dynasty who continued this charge was Tuglukshahs. The third emperor of the Tuglukshahs period is Firuz Shah Tugluk. He is the son of a supreme commander Receb who is also brother of Gıyaseddin, the founder of the dynasty. Firuz Shah's mother is the daughter of the tribe. He became orphan in the early year of his life, so his uncle Gıyaseddin Tugluk and uncle's son Muhammed Tugluk brought him high positions and taught him about state management. On sudden death of Muhammed Tugluk, state officals wanted Firuz Shah to accede to the throne. It was inevitably necessary that he had to be emperor because of the reasons like Muhammed Tugluk had no inheritor and big threaten of the Mongols. Firuz Shah governed the country during 1351-1388 and made some revolutions. The main area of the regulations was social life. Especially he tried to raise the welfare level of the people with the help of tax regulations, also established charity organizations for his community. Firuz Shah, along with the social regulations, gave importance to reconstruction activities. Setting up Fort of Firuz and developing cities are the examples for these activities. In addition, irrigation channels were built to increase the yield in agriculture. During the Sultan Firuz era, the Mongol threat was prevented and internal conflicts were dealt with. Apart from this, flights against rajas who wanted to gain independence were arranged. Firuz Shah, a calm and sovereign ruler, also emphasized the stamina and culture. He protected the scholars who escaped from the Mongols and built many madrasas in his country. The process of demolition of the Delhi Turkish Sultanate in conjunction with the death of the ruler in 1388 was accelerated. Keywords: India, Delhi Turkish Sultanate, Tuglukshahs, Dominance, Firuz Shah Tugluk