Kütahya Çini Müzesi`nde sergilenen seramik ve çini eserlerin değerlendirilmesi

Abstract

Geçmişte pek çok kültüre ev sahipliği yapan Kütahya'da, çinicilik önemli bir zanaat dalıdır. Zengin kil yataklarına sahip, İznik ile aynı dönemde üretime başladığı bilinen kentin günümüzde de çinileri ile anılması bu durumu doğrulamaktadır. 18. yüzyılda İznik'teki çinicilik faaliyetinin sonlanması ile Kütahya ön plana çıkan bir üretim merkezi olmuştur. 18. yüzyılda, aralarında Rum ve Ermeni çini ustalarının da yer aldığı Kütahya atölyelerinde çok sayıda fincan üretimi yapılmıştır. Bir dönem Kütahyalı ustaların fincancı olarak anılmasına yol açan seramik fincanların kaidelerine usta–tüccar monogramları işlenmiştir. Bu monogramların bazılarında yazılı imza örnekleri de görülmektedir. İznik üretiminin gerilemesine de sebep olduğu düşünülen saray baskısının 18. yüzyılda ortadan kalkmasıyla, Kütahya günlük yaşamın gereksinimlerine uygun üretimler yapmaya başlamış ve dünya çapında prestije kavuşmuştur. Kütahya Çini Müzesi'nde sergilenen eserler arasında Kütahya üretimi çini ve seramik eserlerin yanı sıra, Anadolu Selçuklu ve Beylikler dönemi ile 16. yüzyıl İznik üretimi Osmanlı çinilerini görebilmek mümkündür. Bu eserlerin dışında müzenin salonlarında Azim Çini, Rıfat Çini, Marmara Çini gibi önemli atölye üretimleri ve yerel ustaların çalışmalarına da yer verilmiştir.Bu tezde Kütahya Çini Müzesi teşhirindeki seçili seramik ve çini eserler kataloglanarak değerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler: Kütahya, Kütahya Çini Müzesi, Fincan, Çini, Çini Mozaik, Seramik.

The art of tile-making is an important field of craft in Kütahya city which has been home to many cultures in the past. The fact that the city, which has rich clay deposits and is known to have started production in the same period as Iznik city has, is mentioned by its tiles, verifies this situation.Kütahya city became a prominent production center with the ending of the tile activities in Iznik city at the end of 17th century. During the 18th century ceramic-cup production began to be made in Kütahya workshops in which also Greek (Greek of Turkish nationality) and Armenian tile masters were involved. Master–tradesman monograms, which caused the masters of Kütahya mentioned as cup-maker during a period of time, were imprinted on bases of cups. Some of these monograms has also examples of written signatures. Kütahya city has started production appropriate to the requirements of daily life and has gained prestige across the world with disappearance of the pressure of palace in the 18th century, which is thought to have also caused the decline production in Iznik city. It is also possible to see Anatolian Seljuk and Beyliks period-tile works as well as Ottoman tiles produced in Iznik city dating to the 16th century among the works exhibited in Kütahya Tile Museum, in addition to tiles and ceramics produced in Kütahyac ity. Apart from these works, also important workshop productions such as Azim Tile, Rıfat Tile, Marmara Tile as well as the works of local masters have been involved in the halls of the museum. This thesis tries to evaluate selected works of ceramics and tiles, which are on display in Kütahya Tile Museum, by doing their detailed catalogue.Key Words: Kütahya city, Kütahya Tile Museum, Cup, Tile, Tile Mosaic, Ceramic.