Bazı ticari beslenme takviyesi ürünlerinin antioksidan kapasitelerinin spektrofotometrik ve kromatografik yöntemlerle belirlenmesi

Abstract

Beslenme takviyesi olarak adlandırılan ticari bitkisel ürünler tablet ya da kapsül formunda ve değişik markalar adı altında piyasada satılmaktadır. Bunlar tıbbi ilaç değildir, sağlıklı yaşamı desteklemek ve diyet ile yeterince alınamadığı durumlarda bazı besin öğelerini karşılamak amacıyla çokça kullanılmaktadır. Bu durum da bu tür ürünlerin güvenilir olup olmadığı sorusunu gündeme getirmektedir. Bu nedenle çalışmanın amacı, bu tür bitkisel ürünlerin hazırlanmasında kullanılan ham bitkilerde ve aynı zamanda beslenme takviyesine dönüştürülen formlarda kullanılabilecek standart analitik yöntemler önermektir. Bu amaç doğrultusunda, antioksidan özellikleriyle bilinen polifenol türü bileşenler içeren ve tablet ya da kapsül halinde piyasada satılan ürünlerden öğütülmüş üzüm çekirdeği, biberiye, kudret narı ve ginkgo biloba ile çalışıldı. Bu ürünlerin toplam antioksidan kapasite (TAK) değerleri ve içerdikleri önemli biyoaktif bileşenler belirlendi. Her bir ürün için uygun ekstraksiyon çözücüsü belirlendikten sonra hazırlanan ekstraktlara spektrofotometrik yöntemler uygulandı. Bu ürünlerin toplam polifenol içerikleri, Folin-Ciocalteu yöntemiyle; toplam flavonoid içerikleri AlCl3/NaNO2 yöntemiyle; toplam antioksidan kapasiteleri, CUPRAC (bakır(II) iyonu indirgeyici antioksidan kapasite) ve ABTS (2,2'-azino-bis-3-ethilbenzotiyazolin-6- sülfonik asid)/TEAK (troloks eşdeğeri antioksidan kapasite) yöntemleriyle belirlendi. Antioksidan kapasiteye katkı sağlayan bileşenler ve miktarlarının belirlenmesinde HPLC (Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi) yöntemi kullanıldı ve herbir ürün için ayrı analiz yöntemleri oluşturuldu. Çalışılan beslenme takviyesi ürünlerinin gallik asit (GA) eşdeğeri toplam fenolik madde içerikleri (TFİ) (mmol GA/g); üzüm çekirdeği için 1,71±0,47, biberiye için 0,55±0,13, kudret narı için 0,24±0,03 ve ginkgo biloba için 0,40±0,16 olarak belirlendi. Kateşin (KAT) eşdeğeri (mmol KAT/g) olarak belirlenen toplam flavonoid içerikleri (TFdİ); biberiye için 0,13±0,01, kudret narı için 0,01±0,001, ginkgo biloba için 0,03±0,005'dir. Çökme meydana geldiği için bu yöntem üzüm çekirdeği ekstraktına uygulanamadı. Aynı ürünlerin CUPRAC ve ABTS yöntemleriyle belirlenmiş olan troloks (TR) eşdeğeri (mmol TR/g) toplam antioksidan kapasite (TAK) değerleri sırasıyla; üzüm çekirdeği için 0,91±0,07 ve 0,72±0,17, biberiye için 0,79±0,05 ve 0,41±0,09, kudret narı için 0,08±0,006 ve 0,11±0,05, ginkgo biloba için 0,12±0,01 ve 0,14±0,02'dir. Toplam antioksidan kapasiteye katkı sağlayan ve HPLC analizleri ile belirlenen fenolik bileşenler, üzüm çekirdeğinde; kateşin, epikateşin, gallik asit, flavon, procyanidin B2, resveratrol ve siyanür, biberiyede; kafeik asit, rutin, karnosol ve karnosik asit, kudret narında; kafeik asit, rutin, kuersetin ve klorojenik asit ve ginkgo bilobada; apigenin, luteolin, kaempferol, rutin ve kuersetin'dir. Çalışılan beslenme takviyesi ürünlerinin HPLC-CUPRAC yöntemi ile hesaplanan kapasite değerlerinin CUPRAC yöntemi ile elde edilen toplam kapasite değerlerine oranları; üzüm çekirdeği asitli ve asitsiz ekstraktlarında % 46-57; üzüm çekirdeği asitli ve asitsiz ekstraktlarının hidrolizatlarında % 43-56; biberiye ekstrakt ve hidrolizatında % 39-22; kudret narı ekstrakt ve hidrolizatında % 38-43; ginkgo biloba ekstrakt ve hidrolizatında % 33-40'dır.

Commercial herbal products, called dietary supplements, are sold in tablet or capsule form under the name of different brands on the market. These are not medical medicines, they are used extensively in order to support healthy life and to compensate for some nutritional elements not taken enough by diet. This reminds the importance of the question of whether such products are reliable or not. For this reason, the aim of the study is to suggest standard analytical methods that can be used in the row plants used for the preparation of such herbal products, as well as in forms transformed into nutritional supplements. For this purpose, we examined tablet and capsule forms of ground-grape seeds, rosemary, bitter melon and ginkgo biloba on the market which contain polyphenol-type components known with their antioxidant properties. Total antioxidant capacity (TAC) values and important bioactive components of these compounds were determined. Spectrophotometric methods were applied to extracts prepared after the appropriate extraction solvent was identified for each product. Total polyphenol contents of these products were determined by Folin-Ciocalteu method; total flavonoid contents were determined by AlCl3/NaNO2 method; total antioxidant capacities were determined by CUPRAC (copper (II) ion reducing antioxidant capacity) and ABTS (2,2'-azino-bis-6-sulfonic acid)/TEAC (trolox equivalent antioxidant capacity). To detect the components that support the antioxidant capacity and determine the amounts, HPLC (High Performance Liquid Chromatography) method was used and analysis methods were developed individually for each product. Gallic acid (GA) equivalent total phenolic contents (TPC) (mmol GA/g) of nutritional supplement products examined were measured; 1.71 ± 0.47 for grape seed, 0,55 ± 0,13 for rosemary, 0,24 ± 0,03 for bitter melon and 0,40 ± 0,16 for ginkgo biloba. Total flavonoid contents (TFC) determined as catechin (CAT) equivalent (mmol CAT/g); 0,13 ± 0,01 for rosemary, 0,01 ± 0,001 for bitter melon and 0,03 ± 0,005 for ginkgo biloba. This method could not be applied to grape seed's extract due to sediment formation. Total antioxidant capacity (TAC) values of the same products as trolox (TR) equivalent (mmol TR/g) determined by CUPRAC and ABTS methods respectively; 0,90 ± 0,07 and 0,72 ± 0,17 for grape seed, 0,79 ± 0,05 and 0,41 ± 0,09 for rosemary, 0,08 ± 0,006 and 0,11 ± 0,05 for bitter melon, 0,12 ± 0.01 and 0,14 ± 0.02 for ginkgo biloba. Phenolic compounds which contribute to total antioxidant capacity and are determined by HPLC analysis; catechin, epicatechin, gallic acid, flavon, procyanidin B2, resveratrol and cyanide in grape seed; cafeic acid, rutin, carnosol and carnosic acid in rosemary; caffeic acid, rutin, quercetin and chlorogenic acid in bitter melon; apigenin, luteolin, kaempferol, rutin and quercetin in ginkgo biloba. The ratio of the capacity values calculated by HPLC-CUPRAC method to the total capacity values obtained by the CUPRAC method are; acidic and acid-free grape seed extracts 46-57%, acidic and acid-free grape seed extract hydrolyzates 43-56%, rosemary extract and hydrolyzate 39- 22%, bitter melon extract and hydrolyzate 38-43%, and ginkgo biloba extract and hydrolyzate 33-40%.