Hoca Neş`et`in Tercemetü`l-Aşk adlı eseri (inceleme-tenkitli metin)

Abstract

Mehmed Emîn Kerkükî (ö. 1228/1813) ve Hoca Neş'et (ö. 1222/1807), Osmanlı İmparatorluğu'nun XVIII. yüzyılında, bilhassa tasavvuf ve edebiyat sahasının iki önemli şahsiyeti konumundadır. Birbirleriyle yakın ilişkiler kuran müellifler, dönemlerine hocalıklarıyla damga vurmuş, birçok öğrenci yetiştirmişlerdir. Bir Nakşibendî şeyhi olan Mehmed Emîn Kerkükî, Meslekü'l-Envâr ve Menba'u'l-Esrâr adında Farsça tasavvufî bir eser kaleme almış, bu eser daha sonra Hoca Neş'et tarafından Tercemetü'l-Aşk adıyla Türkçeye tercüme edilmiştir. Tercemetü'l-Aşk, genelde tasavvuf, özelde ise Nakşibendiyye âdâbını ihtiva eden bir eserdir.Çalışmamıza konu olan eserin çeşitli kütüphanelerde birçok nüshası bulunmaktadır. Bu nüshalardan Süleymaniye Kütüphanesi, Pertev Paşa Bölümü, 264M01 numarada yer alan nüsha, metnin transkripsiyonunda esas alınan nüsha olarak kullanılmış; bu nüsha, İstanbul Üniversitesi, İbnülemin Koleksiyonu, 2591 numara ve Ankara Millî Kütüphane, Yz. A 2701 numaradaki nüshalar ile karşılaştırılmıştır. Mısır Millî Kütüphanesi'nde tespit edilen üç, Macaristan Bilimler Akademisi Kütüphanesi'nde tespit edilen bir nüshaya ise ulaşılamadığından, bu nüshalara edisyon incelemesinde yer verilememiştir. Çalışmamız, nüshaların değerlendirilmesi, metnin transkripsiyon ve edisyon/kritik aracılığıyla Latin harflerine aktarılması ile eser ve şahıs incelemesinin ortaya konmasından meydana gelmektedir.Çalışmamızda, eserin transkribe edilerek günümüze taşınması ve çeşitli incelemelerle daha iyi anlaşılması amaçlanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Mehmed Emîn Kerkükî, Hoca Neş'et, Meslekü'l-Envâr ve Menba'u'l-Esrâr, Tercemetü'l-Aşk, Nakşibendiyye, tasavvuf.

Mehmed Emin Kerkuki and Hoca Neş'et are two crucial figures of literature and Islamic sufism in the eighteenth century of Ottoman Empire. They were very popular hodjas of the time who engaged with each other as two authors and trained many students. Mehmed Emin Kerkuki, who is a Naqshbandi sheikh, has written a sufistic book named Mesleku'l-Envar and Menba'u'l-Esrar in Persian. This book has been translated into Turkish as Tercemetu'l-Aşk by Hoca Neş'et. Tercemetu'l-Aşk includes in general sufistic subjects and in particular Naqshbandi morals.There are many copies of Tercemetu'l-Aşk in various libraries. Our transcription is based on an edition which is in Pertev Pasha Department of Suleymaniye Library and numbered as 264M01. It has been selected also two subsidiary editions which are from Istanbul University (İbnulemin Collection, 2591) and National Library of Turkey (Yz. A 2701). There are real so three editions in Egyptian National Library an done in Library of the Hungarian Academy of Sciences. However, these four are not used in this study because we fail to reach. By evaluating editions, this study aims to transfer of the text into Latin alphabet via transcription/critical edition and examination of the book.In this study, it has been purposed to carry this book into the present and understand it better.Key Words: Mehmed Emin Kerkuki, Hoca Neş'et, Mesleku'l-Envar and Menba'u'l-Esrar, Tercemetu'l-Aşk, Naqshbandi, sufism.