Azerbaycan`ın ilk pedagojik dergisi: Debistan (1906-1908)

Abstract

XIX. yüzyılın sonu - XX. yüzyılın başı, Azerbaycan Türklerinde millî-kültürel uyanışın meydana geldiği dönemlerdir. Bu tarihlerde millî benliklerini koruyup gelecek nesillere aktarmak isteyen aydınlar hızla millî bir matbuatın yaratılmasına ortam hazırladılar. Ortaya çıkan matbuat ürünlerinin sadece yetişkinlere yönelik olmasını, geleceğin teminatı olan çocukların ihmaline yol açacağına inanan aydınlar bu alandaki eksikliği gidermeye çalıştılar. Bu gayretlerin neticesinde Azerbaycan'da çocuklara yönelik ilk süreli yayımlar neşredilmeye başlandı. 1906-1908 yılları arasında yayımlanan Debistan, Azerbaycan'da çocuklara yönelik çıkarılan ilk pedagojik dergi olma özelliği taşır. Derginin yayımlanmasında emeği geçen en önemli kişi hiç şüphesiz derginin aynı zamanda redaktörlüğünü ve başyazarlığını da üstlenen Ali İskender Caferzade'dir. Debistan'da çocukların eğitimi, terbiyesiyle ilgili meselelere yer verilmekle beraber amaç, Usul-iCedit'in halka benimsetilmesi, kız çocuklarının toplumsal anlamda geri kalmışlığına son verilmesi ve çocukların manevî gelişiminin sağlanmasıdır. Bunlarla birlikte Debistan zaman zaman bu çizginin dışına çıkarak siyasi ve hukukî meselelere de dikkat çekmeye çalışmıştır.

At the end of XIXth and the begining of the XXth is the time of national awakening in Azerbaijan Turks. At that time intellectuals who wanted to preserve their national identity and pass on to future generations pave the way for an opportunity for the creation of a national printing press. The intellectuals who believe that the resulting printing products will lead to address only adults not also for children, which are the guarantee of the future for adults, have tried to overcome the deficiency in this area. As a result of these efforts, the first periodicals for children in Azerbaijan began to be published.Published between the years 1906-1908, Debistan is the first pedagogical journal for children in Azerbaijan. The most important person that contributed to publication of the journal is undoubtedly Ali Iskender Caferzade who is also the editor and lead writer of this journal. In the journal of Debistan, issues which are related with education and nurture of children included, but the purpose is to adopt the conception of Usul-i Cedit to the public, terminate the social backwardness of girls and the spiritual development of children. In addition to these, Debistan has sometimes stepped out of line for draw attention to political and legal issues.