Yakınında meme kanseri olan kadınların öğrenim gereksinimleri ile kadercilik eğilimi arasındaki ilişki

Abstract

Araştırma, yakınında meme kanseri olan kadınların meme kanserine yönelik öğrenim gereksinimleri ile kadercilik eğilimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Onkoloji Enstitüsü, eğitim ve araştırma hastanelerinin onkoloji biriminde tedavi edilen hastaların birinci derece yakınları oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini 400 kişi oluşturmuş ve araştırma kriterlerini karşılayan kişilerden gelişigüzel örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmanın verileri ''Bilgi Formu'', ''Bilgi ve Destek Gereksinimleri Ölçeği (BDGÖ)'' ve ''Kadercilik Eğilimi Ölçeği (KEÖ)'' ile toplanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 21 programı ile analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde iç tutarlık katsayısı (Cronbachs Alpha), betimleyici analizler (sayı, yüzde, en düşük-en yüksek değerler, ortalama ve standart sapma), bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis için Bonferroni düzeltmeli Mann Whitney U, Pearson Moment Product kullanılmıştır. Veriler p<,05 istatistiksel anlamlılık düzeyinde ve %95 güven aralığında değerlendirilmiştir. Katılımcıların bilgi-destek gereksinimlerinin önemine ilişkin verdikleri yanıtların madde puan ortalamaları 3,89±0,38 ile 3,05±1,10 arasında değişmekteyken, gereksinimlerinin karşılanma düzeylerinde 2,42±1,38 ile 1,03±0,25 arasında değişmektedir. Gereksinimin önemine ilişkin puan ortalamaları, karşılanma düzeyine ilişkin puan ortalamalarından yüksektir. Bilgi-destek gereksinimleri ve kadercilik eğilimi yaş, eğitim düzeyi, eğitim alma durumu, kendi kendine meme muayenesi yapma ve mamografi çektirmeye göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir (p<,05). Bilgi-destek gereksinimlerinin önemine ilişkin puan ortalamaları ile kadercilik eğilimi ölçeğinden elde edilen puan ortalaması arasında çok ileri derecede, negatif yönlü, zayıf güçte anlamlı ilişki (r=-343; p<,001) ve gereksinimlerin karşılanma düzeyi ile çok ileri derecede, negatif yönlü, orta güçte anlamlı ilişki (r=-589; p<,001) bulunmuştur. Sonuç olarak, yakınında meme kanseri bulunan kadınların bilgi-destek gereksinimlerine verdikleri önem ve karşılanma düzeyi ile kadercilik eğilimi arasında negatif yönlü bir ilişki vardır. Kansere yönelik eğitim programları hazırlanırken kansere ilişkin öğrenim gereksinimleri ve kadercilik eğilimi dikkate alınmalıdır.

This descriptive and correlational research has been done for investigating the relationship between learning needs and fatalism tendency in women who have breast cancer in their relatives. The population was first degree relatives of patients who were treated in oncology units of Oncology Institute, research and training hospitals. The sampling consisted of 400 people and they choosed by random sampling from people who was suitable for the research. The data of this research was collected by `Sociodemographic Form`, `Information and Support Needs Questionnaire (ISNQ)` and `Fatalism Tendency Scale.` The data was analyzed by IBM SPSS Statistics 21. The data was evaluated by internal consistency coefficient (Cronbachs Alpha), descriptive analysis (number, percent, minimum and maximum values, mean and standart deviation), t test and one way analysis of variance in independent groups, Mann Whitney U with Bonferroni correction for Kruskal Wallis and Pearson Moment Product. The data was assessed with p<,05 statistically significant and %95 confidence interval. The mean of item score is between 3,89±0,38 and 3,05±1,10 for information-support importance in participants and the mean of item score is between 2,42±1,38 and 1,03±0,25 for getting support. The mean of information-support is higher than the mean of getting support. Needs for information-support and fatalism tendency is statistically significant than age, education, getting education, self breast examination and screening mammography (p<,05). There is a high, negative and weak significant relationship between the mean of needs for information-support and the mean of fatalism tendency scale (r=-343; p<,001) and high, negative and average significant relationship with fulfilling their needs. As a result, there is a negative relationship between importance to information-support needs, fulfilling their needs and fatalism tendency in women who have breast cancer in their relatives. Learning needs about cancer and fatalism tendency must be taken into attention in cancer education programs.