14 ile 18 yaş arası basketbol oyuncularının diyet kalite, fiziksel aktivite ve antropometrik ölçümlerinin sedanter yaşıtlarıyla kıyaslanması

Abstract

Adolesan dönem; fiziksel, biyokimyasal, ruhsal ve sosyal yönden hızlı büyümenin olduğu gelişimin en hızlı evrelerinden biridir. Ülkemizde adolesan sporcuların beslenme alışkanlıklarının ve fiziksel aktivitelerinin değerlendirildiği az sayıda çalışmaya karşılık diyet kalitelerinin değerlendirildiği çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma, adolesan basketbolcuların diyet kalitelerini, antropometrik ölçümlerini ve fiziksel aktivitelerini değerlendirmek; bu parametreler arasındaki ilişkileri belirlemek ve spor yapmayan yaşıtları ile karşılaştırmak amacıyla planlanmıştır. Çalışmamıza, Beşiktaş Süleyman Seba Spor Kompleksi basketbol altyapısında oynayan 14-18 yaşları arasındaki 54 sporcu ile 50 sağlıklı lise öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların antropometrik ölçümleri alınmış, fiziksel aktivite durumları değerlendirilmiş, besin tüketim kayıtları alınarak sağlıklı yeme indeksi puanları hesaplanmıştır. Veriler SPSS 21.0 programıyla değerlendirilmiştir. Sporcu adolesanların % 90,7'si normal, % 9,3'ü hafif şişman; kontrol grubu adolesanlarının ise % 18'i zayıf, % 66'sı normal, % 10'u hafif şişman, % 6'sı şişman sınıfında olduğu gözlenmiştir. Sporcu adolesanların ortalama Sağlıklı Yeme İndeksi puanı 46,5, kontrol grubunun ise 40,2 olarak belirlenmiş, sporcuların puanı anlamlı yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sporcuların % 56,6'sının kötü, % 43,4'ünün geliştirilmesi gereken; kontrol grubunun ise % 78'inin kötü, % 22'sinin geliştirilmesi gereken diyet kalitesine sahip olduğu gözlenmiştir. Sporcuların fiziksel aktivite seviyeleri (PAL) kontrol grubuna göre anlamlı yüksektir (ortalama değer sporcularda 2,2; kontrol grubunda 1,7; p<0,05). Sporcuların makro ve mikro besin alımları sedanter yaşıtlarına göre yüksek bulunmuştur. Çalışmamız ülkemizde gerek sporcu gerekse spor yapmayan adolesanların beslenme diyet kalitesinin artırılması gerekliliğini ortaya çıkartmıştır. Elde edilen bulgular ışığında ülkemizde ve dünyada sporcu adolesanların beslenme özelliklerini inceleyen daha geniş kapsamlı araştırmalar yapılması, bu yaş grubuna öneriler getirilmesi açısından büyük önem taşıyacaktır.

This study was conducted to evaluate adolescent basketball players' diet quality, anthropometric measurements and physical activities to determine the relationships between these parameters and to compare with their non-sports peers. The research population was consisted of 54 basketball players and 50 healthy high school students aged between 14-18 years. Anthropometric measurements of the participants were taken, physical activity conditions were evaluated, food consumption records were taken, and healthy eating index scores were calculated. The data were evaluated with SPSS 21.0 program. The mean healthy eating index score of athlete adolescents was 46.5 points and the control group was 40.2 points and athletes' score was significantly higher (p <0.05). 56.6 % of the athletes were poor, and 43.4 % of them should be improved; 78 % of control group was found to have poor quality, 22 % of them had should be improved dietary quality. Physical activity levels of athletes (PAL) are significantly higher than the control group (mean value of athletes is 2,2; mean value of control group is 1,7; p<0,05). Macro and micronutrient intakes of athletes were higher than sedentary peers. In conclusion, our study reveals the necessity of increasing the quality of diet of both adolescents who do not do sports or do sports in our country. In the light of the findings, further research on the nutritional characteristics of adolescent athletes in our country and the world will be have great importance in terms of introducing recommendations to this age group.