Erken Cumhuriyet Dönemi`nde başkentte modernleşme, eğlence hayatı ve Ankara Palas

Abstract

13 Ekim 1923 yılında Ankara'nın başkent ilan edilmesinin ardından şehir, uzun yıllar imar faaliyetlerinin odak noktasında olmuştur. Yeni devletin kuruluşu ve Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağların kopartılması girişimleri bu tercihle somutlaşmıştır. `Ulusun kalbi` olarak görülen Ankara'nın planlanması için modern kent planlamacılığı ilkelerinden faydalanılmıştır. Söz konusu planlama faaliyeti, şehrin sakinlerinin Cumhuriyet'in getirdiği `Yeni Hayat'ı` tecrübe etmelerini sağlayacak biçimde yürütülmüştür. Ankara Palas, başkentte sembolik öneme sahip mekanlardan biriydi. Devlet konuk evi olarak yapılan otelde devlet başkanları, diplomatik heyetler, yabancı gazeteciler ve akademisyenler misafir ediliyordu. Otel aynı zamanda Cumhuriyet Bayramı Baloları'na ev sahipliği yapıyordu. Resmi etkinliklerin yanı sıra otelde çok sesli Batı müziği konserleri, dans gösterileri, balolar, kutlamalar gibi özel niteklikte etkinlikler düzenleniyordu. Ankara Palas bir yandan protokol kurallarına uygun biçimde yabancı misafirleri ve devlet adamlarını ağırlarken, diğer yandan İstanbul'dan başkente taşınan kişilerin özlemini duydukları eğlence hayatını Ankara'ya getiriyordu.Bu çalışmada başkentte eğlence hayatı Türkiye modernleşmesi ile birlikte ele alınmıştır. Ankara Palas, Cumhuriyet ile beraber hızlanan toplumsal değişimin görünür olduğu ve üretildiği mekânlardan biri olarak tarif edilmiştir. Mekân ve kimlik arasında iki yönlü bir ilişki olduğu değerlendirmesi yapılmış, Türkiye modernleşmesinin çok katmanlı ve çok aktörlü yapısına dikkat çekilmiştir. Ankara Palas, Henri Lefebvre'in mekânın üretimi ve Pierre Bourdieu'nün sermaye, alan ve habitus kavramsallaştırmalarıyla beraber açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kavramlar: Modernleşme, Toplumsal Değişim, Başkentte Eğlence Hayatı, Ankara Palas, Mekânın Üretimi.

Following the declaration of Ankara as the capital on October 13, 1923, the city has been at the focal point of the zoning activities for many years. The establishment of the new state and attempts to break its ties from the Ottoman Empire were embodied with this declaration. Modern urban planning principles were utilised for the planning of Ankara which was considered as the `Heart of the Nation`. The planning activity was carried out in a way that the residents of the city were able to experience the `New Life` which was brought by the Republic.Ankara Palace was one of the symbolic places in the capital. Heads of states, diplomatic delegations, foreign journalists and academics were hosted in Ankara Palace since it was built as a guest house of the state. The Palace was also home to the Republic Day Ceremonies. Besides the official events, various private events were held in the Palace such as polyphonic Western music concerts, dance shows, balls and ceremonies. On the one hand, Ankara Palace hosted foreign guests and statesmen in accordance with the rules of the protocol, on the other hand, it brought entertainment for the people who moved from Istanbul to Ankara who were missing it in their new city.In this thesis, entertainment in the capital is discussed together with the modernization of Turkey. Ankara Palace is described as one of the places where social transformation, which was gained speed with the Republic, was visible and produced. By drawing attention to the multi-layered and multi-actored structure of the Turkish modernisation, it is argued that there is a reciprocal relationship between space and identity.Ankara Palace is evaluated in light of `The Production of Space` by Henri Lefebvre and the conceptualizations of capital, space and habitus by Pierre Bourdieu.Key Words: Modernization, Social Transformation, Entertainment in Ankara, Ankara Palace, the Production of Space.