Ketamin, propofol ve deksmedetomidin`in sıçanlarda duyarlılaşma gelişmesi üzerine etkilerinin açık alan lokomotor aktivite testi ile incelenmesi

Abstract

Bu çalışma İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı ve Üsküdar Üniversitesi, Nöropsikofarmakoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (NPFUAM) işbirliği ile Üsküdar Üniversitesi Deneysel Araştırma Birimi (ÜSKÜDAB)'da gerçekleştirildi. Çalışmanın amacı; ketamin, propofol ve deksmedetomidinin (deks) sıçanlarda duyarlılaşma gelişmesi üzerine etkilerinin açık alan lokomotor aktivite testi ile ölçülmesi ve nitrik oksit sentaz (NOS) inhibitörü olan NG-nitro-arginine-methyl-ester (L-NAME)'in sıçanlarda lokomotor duyarlılaşma gelişen gruplar üzerindeki etkisinin incelenmesi üzerine yoğunlaşmıştır. Bu amaçla 120 adet yetişkin (10-12 haftalık) erkek Wistar Albino (250-300 g) sıçanlar kullanılmıştır. Üç kısımdan oluşan deneylerin ilk aşamasında ketamin (2.5, 5 mg/kg), propofol (20, 40 mg/kg), deks (2.5, 5, 10, 20 µg/kg) salinde çözünerek 15 gün boyunca, iki günde bir intraperitoneal (ip) olarak salin uygulamasından 30 dakika sonra verilip ardından her bir sıçanın lokomotor aktiviteleri (LA) ölçülmüştür. İkinci kısımda önce salin 30 dakika sonra L-NAME (30 ve 60 mg/kg) 15 gün boyunca, iki günde bir ip uygulanarak LA üzerine etkileri incelenmiştir. Sonuçların istatistiksel olarak değerlendirilmesinde çift yönlü varyans analizini (Analysis of Variance: ANOVA) izleyen post-hoc analizde Bonferoni testi kullanılmıştır. Ketamin (5 mg/kg) ve propofol (20 ve 40 mg/kg) LA'da anlamlı artışlar meydana getirirken deks ve L-NAME herhangi bir etki oluşturmamıştır. Deneylerin son aşamasında LA'da duyarlılaşma gerçekleşen gruplarda L-NAME'in 2 dozu (30 ve 60 mg/kg) ip olarak verildikten 30 dakika sonra propofol (40 mg/kg) ve ketamin (5 mg/kg) uygulanmış ve LA ölçümü yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları, ketamin ve propofol lokomotor duyarlılaşma oluşturmuş ve bu L-NAME tarafından engellenmiştir. Bu çalışma preanestezik medikasyonda kullanılan propofol ve ketaminin bağımlılık potansiyeline ve L-NAME gibi NOS inhibitörlerinin bu tür bağımlılıkların tedavisinde önemli bir etkiye sahip olabileceğine işaret etmektedir.

This study was performed İstanbul University-Cerrahpasa, Institute of Graduate Studies, Department of Medical Pharmacology in collaboration with Uskudar University, Neuropsychopharmacology Research and Application Center (NPFUAM) in Üsküdar University Experimental Research Unit (ÜSKÜDAB). Purpose of the study; investigation of the effects of ketamine, propofol and dexmedetomidine (dex) on the development of sensitization in rats by open-field locomotor activity test and the effect of NG-nitro-arginine-methyl-ester (L-NAME), a inhibitor of nitric oxide synthase (NOS), has been studied to research on the locomotor sensitization groups in rats. 120 adult (10-12 weeks old) male Wistar Albino rats (250-300 g) were used in experiments. In the first stage of three-part experiments, ketamine (2.5, 5 mg/kg), propofol (20, 40 mg/kg), dex (2.5, 5, 10, 20 µg/kg) was dissolved in saline was administered intraperitoneally (ip) 30 min after saline administration followed by locomotor activity (LA) were recorded each rat every other day through 15 days. In the second part, L-NAME 30 minutes saline after application (30 and 60 mg / kg) were applied to investigate effect on LA for 15 days, every two days. In the statistical evaluation of the results two-way analysis of variance (Analysis of Variance: ANOVA) and Bonferroni test was used for all post-hoc analysis. Ketamine (5 mg/kg) and propofol (20 and 40 mg/kg) produced significant increases in LA, whereas dex and L-NAME did not produce any effect. In the final stage of the experiments, 2 doses of L-NAME (30 and 60 mg / kg) were administered as ip and 30 minutes later, propofol (40 mg / kg) and ketamine (5 mg / kg) were administered and LA was measured. The results of the study are the locomotor sensitization has occurred in the mice applied ketamine and propofol and L-NAME significantly blocked the locomotor activity which was induced by the propofol and ketamine. In conclusion, our findings are indicating that the potency of abuse of propofol and ketamine used in preanesthetic medication and NOS inhibitors such as L-NAME may have a significant effect in the treatment of such addictions.