Radyoterapide kullanılan lineer hızlandırıcıların fiziksel ve dozimetrik paratmetrelerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada, kalp hastalıklarından sonraki en çok ölüme sebebiyet veren kanser hastalığının tedavi yöntemlerinden biri olan radyoterapi tekniğinin uygulanmasını sağlayan ışın tedavisi cihazları incelenmiştir. Yapılan literatür araştırması ile, sistemlerin sınıflandırılması, yapıları, tarihsel olarak gelişimleri incelenmiştir. Daha sonra ışın tedavi cihazlarının günümüzde en çok kullanım alanına sahip tipi olan lineer hızlandırıcı cihazlarının üç ana üretici firmasına ait İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Onkoloji Enstitüsü ile İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalında yer alan lineer hızlandırıcı cihazların mekanik ve dozimetrik olarak karşılaştırılmaları yapılmıştır. Karşılaştırma yapılırken, sistemlerin çalışabilirlik onayının alınması esnasında kullanılan ve uluslararası ilgili komitelerce belirlenmiş, ülkemiz sınırları içinde ise Fizik Mühendisleri Odası tarafından yayımlanmış olan test setleri kullanılmıştır. Üç farklı üreticiye ait sistemler üzerinde karşılaştırmalar yapılırken testler mekanik ve dozimetrik olarak iki ana başlık altında incelenmiş ve karşılaştırılmaları yapılmıştır. Mekanik testler yapılırken, milimetrik kağıtlar, şerit metreler, hassas su terazileri vb. ekipmanlar kullanılmıştır. Dozimetrik testler yapılırken ise, insan vücudu yapısını modelleyen su fantomu sistemi, radyasyon dozunu ölçmek için kullanılan iyon odaları ve elektrometre sistemleri, x-ray filmleri gibi özel ölçüm ve değerlendirme aletleri kullanılmıştır. Sistemlerin mekanik olarak birbirleri ile çok büyük farklar barındırmaması sebebi ile mekanik karşılaştırma birbirleri arasında yapılabilmiştir. Dozimetrik sistem testlerinde ise, yapılan literatür araştırmalarından elde edilen verilere göre farklı ışın üretme sistemleri kullandıkları tespit edilmiştir. Bu nedenle birbirleri arasında karşılaştırma yapılmayıp katalog değerlerinin uygulama bakımından karşılaştırmaları yapılmıştır. Gerçekleştirilen ölçümlerin karşılaştırılması ile elde edilen sonuçlara göre, tüm ölçüm sonuçları ülkemiz sınırları içinde lineer hızlandırıcı cihazlarının klinik olarak hasta tedavisinde kullanılabilmesi için gerekli izinleri veren Fizik Mühendisleri Odası test standartlarını karşıladığı görülmüştür.

In this study, radiation therapy devices that provide the application of radiotherapy technique, which is one of the treatment methods of cancer disease, which causes the most death after heart diseases, were investigated. With the literature research, the classification, structure and historical development of the systems were examined. Then, linear accelerator devices which are the most widely used type of radiation therapy devices are compared mechanically and dosimetrically with linear accelerator devices in Oncology Institute of Istanbul University Çapa Medical Faculty and Radiation Oncology Department of Istanbul University Cerrahpaşa Medical Faculty. In the comparison, the test kits specified by international committees and approved by national authority, Chamber of Physics Engineers, were used. While comparisons were made on systems belonging to three different manufacturers, tests were examined mechanically and dosimetric under two main headings and comparisons were made. While performing mechanical tests, some equipments such as milimetric papers, tape meters, balance scales etc. were used. While dosimetric tests were carried out, special measurement and evaluation instruments such as water phantom system simulating human body structure, ion chambers and electrometer systems used to measure radiation dose, x-ray films were used. Because the systems do not have very big differences with each other mechanically, mechanical comparison can be made between each other. In dosimetric system tests, it was determined that they use different beam generation systems according to the data obtained from the literature researches. Therefore, no comparison was made between each other and catalog values were compared in terms of application. According to the results obtained by comparing the measurements, it was seen that all the measurement results meet the standards of Chamber of Physical Engineers, which give the necessary permissions for the use of linear accelerator devices in the clinical treatment of patients in our country.