Hematopoetik kök hücre nakli yapılan hastaların taburculuk sonrasında evde yaşadıkları semptomlar ve baş etme davranışlarının belirlenmesi

Abstract

Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma; hematopoetik kök hücre transplantasyonu (HKHT) uygulanan hastalarda taburculuk sonrası erken dönemde evde yaşanılan semptomların ve bu semptomları etkileyen değişkenlerin belirlenmesi, semptomların yönetimi konusunda hastaların kullandığı baş etme davranışlarının saptanması ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı. Çalışmaya Ekim 2017-Kasım 2018 tarihleri arasında Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi'nde hematopoetik kök hücre transplantasyonu yapılıp taburcu olan, hematoloji polikliniğinde ayakta takibi devam 200 hasta dahil edildi. Çalışmanın verileri, araştırmacı tarafından oluşturulan Hasta Tanım ve Görüşme Formu, Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği ve Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Organizasyonu Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde Mann Whitney U testi, Kolmogorov-Smirnov testi ve Kruskall-Wallis testi kullanıldı. Örnekleklemi; büyük bir çoğunluğu evli (%82) ve yaş ortalaması yaklaşık 51 olan, %39'u (n=78) bayan, %61'i (n=122) erkek hastalar oluşturdu. Araştırma kapsamına alınan hastaların HKHT ardından taburcu olduktan sonra en sık yaşadıkları üç semptomun; ağrı (%63), halsizlik (%48), iştahsızlık (%43) olduğu tespit edildi. Cinsiyet, klinik tanı, nakil türü, meslek, eğitim durumu, taburculuk sonrası tekrar hastaneye yatış durumu, aile tipi, destek veren kişi, gelir düzeyi, eşlik eden kronik hastalık varlığı ve yaşanan sorun sayısının yaşam kalitesi ile semptomlara etkisi incelediğinde; hastaların tedaviye ilişkin semptom deneyimi ve yaşam kalitesinin birçok alt boyutunda önemli değişken oldukları (p<0,05) saptandı.Sonuç olarak hastaların HKHT sonrası farklı düzeyde ve sıklıkta çeşitli semptomlar yaşadıkları, yaşam kalitelerinin birçok boyutunun farklı düzeyde etkilendiği, hastaların semptom kontrolü ile baş etme konusunda rehber ve desteğe ihtiyaçlarının olduğu belirlendi.

This descriptive study is planned to investigate the symptoms experienced at home in the early period after discharge and the variables affecting these symptoms in patients who underwent hematopoietic stem cell transplantation (HSCT), and to determine the coping behaviors used by patients in the management of these symptoms and to evaluate the quality of life.A total of 200 patients who had hematopoietic stem cell transplantation, at Anadolu Medical Center Hospital, and who continued to follow-up in the hematology outpatient clinic between October 2017 and November 2018 were included in the study.Mann Whitney U test, Kolmogorov-Smirnov test and Kruskall-Wallis test were used for statistical evaluation of the data. The majority of the patients in the sample group was married (82%) and the mean age of the sample was approximately 51, 39% (n = 78) of the patients were female, and 61% (n = 122) of the patients were female.The most common symptoms of the patients included in the study after discharge from HSCT were; pain (63%), fatigue (48%) and loss of appetite (43%). Gender, clinical diagnosis, transplantation type, occupation, education status, post-discharge re-hospitalization status, family type, supporter, income level, presence of comorbidities and the number of problems experienced were found to be the most significant variables affecting the quality of life and the symptoms of the patients (p <0.05).In conclusion, the patients experience various symptoms at different levels and frequency after HSCT; these symptoms affect the quality of life at various dimensions and at different levels; and the patients need guidance and support in dealing with the symptom control.