Koroner arter bypass greft ameliyatı öncesi derin solunum ve öksürme egzersizlerinin ameliyat sonrası solunum fonksiyonları ve ağrı üzerine etkisi

Abstract

Araştırma, Koroner Arter Bypass Greft (KABG) cerrahi girişim yapılan hastalarda, ameliyat öncesinde başlatılan derin solunum ve öksürme egzersizlerinin ameliyat sonrasında solunum fonksiyonları ve ağrı üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yarı deneysel olarak gerçekleştirildi. Çalışmanın evrenini, Bursa ilindeki bir eğitim araştırma hastanesinin kalp ve damar cerrahisi servislerinde, KABG ameliyatı olmak üzere yatan hastalar oluşturdu. Çalışmanın örneklemine, Kasım 2017-Nisan 2018 tarihleri arasında araştırmanın amacı açıklanarak izin alınan ve araştırma kriterlerini karşılayan, evren içindeki 60 hasta (30 deney grubu, 30 kontrol grubu) alındı. Araştırma öncesinde, Uludağ Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan, araştırmanın yapıldığı kurumdan ve hastalardan gerekli izinler alındı. Deney grubuna kontrol grubundan farklı olarak hastaneye kabul günü derin solunum ve öksürme egzersizleri öğretildi ve ameliyat gününe kadar egzersizleri yapması sağlandı. Ayrıca eğitim broşürü verildi. Her iki grupta verilerin toplanması, ameliyat öncesi 24-48 saat, ameliyat sonrası erken dönem, ameliyat sonrası 1., 2., 3. gün ve taburculuk günü (6-7. gün) olmak üzere altı aşamada gerçekleştirildi. Veriler, 'Hasta Bilgi Formu', 'Hasta İzlem Çizelgesi' ve 'Sayısal Ağrı Ölçeği' kullanılarak yüzyüze görüşme yöntemiyle toplandı. Araştırma verileri bilgisayar ortamında SPSS (IBM SPSS Statistics 24) paket programı kullanılarak analiz edildi. Sosyo-demografik, sağlık/hastalık ve ameliyat özellikleri açısından kontrol ve deney grubu arasında anlamlı fark olmadığı; grupların benzer olduğu saptandı. KABG ameliyatı öncesinde derin solunum ve öksürme egzersizlerini yapan deney grubunda ameliyat sonrası 3. gün FVC, FEV1, PEF değerleri kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Taburculuk günü deney grubunda FEV1 değeri kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Ağrı düzeyinde ise iki grup arasında anlamlı fark olmadığı saptandı. Ağrı düzeyi her iki grupta da ameliyat sonrası giderek azalma eğiliminde idi. Sonuç; KABG ameliyatı öncesi yapılan derin solunum ve öksürme egzersizlerinin ameliyat sonrası solunum fonksiyonlarını geliştirdiği ancak ağrı üzerinde etkili olmadığı sonucuna varıldı.Anahtar Kelimeler: Koroner Arter Bypass Greft Cerrahisi, Solunum ve Öksürme Egzersizi, Solunum Fonksiyonu, Ağrı

The aim of this quasi-experimental study was to evaluate the effect of preoperative deep breathing and coughing exercises on postoperative respiratory functions and pain in patients undergoing coronary artery bypass graft (CABG) surgery. The study population consisted of inpatients scheduled for CABG surgery in the cardiovascular surgery services of a training and research hospital in Bursa, Turkey. The study sample consisted of 60 patients (30 patients in the experimental group and 30 in the control group) who were informed about the purpose of the study, gave consent and met the inclusion criteria between November 2017 and April 2018. Prior the study, necessary permissions were obtained from Uludağ University Clinical Research Ethics Committee, the institution where the study was conducted and the patients. Unlike the control group, the experimental group was trained about deep breathing and coughing exercises on the day of admission, asked to do the exercises until the day of surgery, and given an informative brochure. In both of the groups, data were collected in six stages; 24-48 hours prior to surgery; on the early postoperative period, on postoperative days 1, 2 and 3; and on discharge day (days 6-7). Data were collected by face-to-face interview using a `Patient Information Form`, a `Patient Follow-up Schedule` and a `Numerical Pain Scale`. Data were analyzed using SPSS (IBM SPSS Statistics 24) statistical software.There were no significant differences between the control and experimental groups in terms of socio-demographic, health/disease and surgical characteristics, and the groups were similar. Compared to the control group, the experimental group, who performed deep breathing and coughing exercises before CABG surgery, had significantly higher FVC, FEV1 and PEF values on the third postoperative day. Also, FEV1 was significantly higher in the experimental group on the day of discharge compared to the control group. On the other hand, there was no significant difference in pain level between the two groups. Pain levels tended to decrease gradually in both of the groups.As a result, it was concluded that deep breathing and coughing exercises prior to CABG surgery improved postoperative respiratory functions but did not affect pain.