Postmenopozal dönemde uyku sorunu olan kadınlara IMB modeline dayalı olarak verilen uyku danışmanlığı programının uyku ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Amaç: Ön test-son test kontrol gruplu randomize kontrollü deneysel bu araştırma; postmenopozal dönemde uyku sorunu olan kadınlara IMB modeline dayalı olarak verilen uyku danışmanlığı programının uyku ve yaşam kalitesine etkisini değerlendirmek amacıyla yapıldı.Gereç-Yöntem: Çalışma Mart 2018- Mayıs 2019 tarihleri arasında Konyaaltı Belediyesi Sosyal Hizmetler Merkezi (KOSHİM)'ne başvuran ve araştırmaya dâhil edilme ölçütlerine uyan 175 postmenopozal kadın (IMB Grubu:85, Kontrol Grubu:90) ile yürütüldü. IMB grubundaki kadınlar ile IMB modeline dayalı bireysel uyku danışmanlığı eğitimi haftada bir kez olmak üzere en az 45 dk olacak şekilde bireysel görüşme yapılarak 3 oturum şeklinde gerçekleştirildi. Tüm katılımcılara, Tanıtıcı Bilgi Formu, Kadın Sağlığı İnisiyatifi Uykusuzluk Ölçeği (KSİUÖ), Genel Sağlık Anketi (GSA-12), IMB Modeline Dayalı Uyku ile İlgili Sorular Formu ile Menopoza Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği (MÖYKÖ) uygulandı. Veriler SAS programında, tanımlayıcı istatistikler, Pearson Ki-kare, t testi ve varyans analizi kullanılarak analiz edildi.Bulgular: Gruplar tanıtıcı özellikleri, KSİUÖ puan ortalaması ve MÖYKÖ alt alan puan ortalamaları bakımından birbirine benzerdi. Eğitim sonrasında gruplar arasındaki KSİUÖ puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p=0.000). Eğitim sonrasında gruplar arasındaki MÖYKÖ alt alan puan ortalamalarından vasomotor alan (p=0.011), psikososyal alan (p=0.000), fiziksel alan (p=0.000), cinsel alan (p=0.003) arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu. IMB model temelli bireysel uyku danışmanlığı eğitimi postmenopozal dönemde uyku problemleri yaşayan kadınların bilgi, motivasyon ve sağlıklı davranış şekillerini arttırdı.Sonuç: IMB model temelli bireysel uyku danışmanlığı postmenopozal dönemde uygun sağlık davranış değişikliği oluşturmada kullanılabilir bir modeldir.Anahtar Kelimeler: Postmenopozal Dönem, Uyku, IMB Model, Uyku Danışmanlığı, Yaşam Kalitesi

Objective: This randomized controlled experimental study with pre-test and post-test control groups was conducted with the aim to assess the effect of sleep counseling program on sleep and quality of life provided based on IMB to women with sleep problems in postmenopausal period.Material and Method: The study was conducted with 175 postmenopausal women (IMB Group:85, control group:90) who applied to Konyaalti Municipality Social Services Center (KOSHIM) between March 2018 and May 2019 and met the inclusion criteria for the research. Individual sleep counseling training based on IMB model was conducted in 3 sessions with women in the IMB group with individual sessions of at least 45 minutes once a week. All participants were administered the Introductive Information Form, Women's Health Initiative Insomnia Rating Scale (WHIIRS), General Health Questionnaire (GHQ-12), Sleep-Related Questions Form Based on IMB Model and Menopause-Specific Quality of Life Scale (MENQOL). Data were analyzed using descriptive statistics, Pearson's chi-square, t-test and variance analysis in SAS software.Results: Groups were not different from each other in terms of their descriptive characteristics, WHIIRS and MENQOL subfield mean scores between. After training, the difference between the mean WHIIRS score between the groups was statistically significant (p=0.000). After the training, the difference between MENQOL subfield mean scores between the groups was found statistically significant vasomotor area (p = 0.011), psychosocial area (p = 0.000), physical area (p = 0.000), sexual area (p = 0.003). IMB model-based individual sleep counseling training increased the information, motivation and healty behavior patterns of women who experience sleep problems in postmenopausal period.Conclusion: IMB model-based individual sleep counseling is a model that can be used to create appropriate health behavior changes in postmenopausal period.Keywords: Postmenopausal Period, Sleep, IMB Model, Sleep Counseling, Life Quality