Yapı fiziği açısından renk olgusunun konut iç ve dış mekanlarında malzeme seçimine etkisi

Abstract

Bir iç mekanda bulunan, insanı çevreleyen ve yakından saran etkenler bütününe fizik ortam denir. Fizik ortamı oluşturan öğelerden biri olan renk, CIE (Uluslararası Aydınlatma Komisyonu) tarafından, 1- Duyulanmanın niteliğinde, ışığın tayfsal bileşim ayrımlarının doğurabilecekleri ile, aynı cinsten olan ayrımları gözlemeyi ve ayırdetmeyi sağlayan, görsel bir duyalanmanın belirtisi, ıralayıcı niteliği, 2- `1` de tanımlanan görsel duyulanmayı doğuran ışık uyartılarının (ışık kaynağı ya da nene) ıralayıcı niteliği, 3- `1` ve `2` de tanımlanan ama, siyah, gri, beyaz gibi görüler dışında kalan ve bir renksel doymuşluğu olan kırmızı, yeşil, mavi vb. görülerle sınırlanan ıralaycı nitelik, biçiminde tanımlanmaktadır(33). İnsanlar, yapıların içinde değişik durumlarda bulunur ve değişik işler yaparlar. Bunlar birbirinden ayrı fizik ortam koşuları gerektirir. Bir konutun tasarımına başlamadan önce saptanması gereken kriterlerden biri de, çevre ve iklim şartları, kullanılan malzeme gibi faktörlerle gerekli uyumu sağlayacak rasyonel renk uygulamaları sonucunda, o konutta renksel açıdan, başta belirtilen fiziksel ortam koşullarının yerine getirilmesidir. Belirtilen amaca yönelik olarak yapılan bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, bir duyulanma öğesi olan göz ile buna bağlı olarak görsel algılamayı ve mekanlarda renk kullanımının insan psikolojisine etkisi konuları anlatılmış ve bu açıdan rengin fiziksel tanımı incelenmiştir. ikinci bölümde, günümüz mimarisine belli bir ışık tutacağı düşünülerek, mekanlardaki renk tercihlerinin tarihçesine değinildikten sonra, konutlarda iç mekan ve dış cephe kuruluşunda rengin, gelişen teknolojik imkânlarla rasyonel olarak kullanılması ve bu hususun sağlanmasındaki pek çok etken ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise, bir konutta renk düzeni kurulurken mekan ve malzeme ilişkisinde dikkat edilmesi gereken noktalara ve nihayet tüm bu bilgilerden yola çıkarak, iyi sonuç verebilecek bazı önerilere yer verilmiş olup, konunun başında açıkladığımız fiziksel ortamın oluşumunda renk, mekan ve malzemenin birbirlerinden soyutlanmadan, bir bütün olarak ele alınması gerektiği belirtilmiştir.

The complex of factors which exist in an interior space, encircle and surround man closely is termed as physical environment. Color, one of the elements composing physical environment is defined by CIE ( The Commission of International Enlightenment ) with the following qualities: 1. The characterizing quality, an evidence of a visual perception, enabling the observation and differentiation of what the spectral combination differences of light can create and the differences of the same type in the quality of perception. 2. The characterizing quality of the stimuli of light (source of light or object) creating the visual perception defined in `1`, 3. The characterizing quality, defined in `1` and `2` but excluded from the visions like black, grey and white, and limited by the visions like red, green and blue with the saturation of colors(33). In the buildings, people exist in various situations and do different things. These require physical environmental conditions different from each other. Before starting to design a house, one of criterian to be determined is to implement physical environmental conditions in terms of color in that house stated above, as a result of rational color applications to enable necessary harmony with factors like environmental and climatic conditions, materials used. This study directed towards the goal previously mentioned consists of three main parts. In the firts part, the eye which is an element of sensation related to the subjects of visual perception and the effects of color usage in places on humain psychology have been explained and the physical definition of color has been examined. In the second part, considering that it would shed a light on the architecture of today, many factors in rational use of the color using the technological possibilities in the construction of the interior space and frontage of houses and those in providing this point have been examined after dealing with the history of the color choices in houses. In the third and last part, it has been mentioned some advices that may give good results, on the basis of all the points about the relationship between the space and material to be taken into consideraton while constructing the color arrangement in a house and finally on that of all this information, and it has been stated that in the formation of the physical environment mentioned above, color, space and material must be taken as a whole without isolating from one another.