Turizm gelişme bölgelerinde, turizmin korumaya sosyo-ekonomik etkileri

Abstract

ÖZET Bu tezin amacı; her geçen gün, çeşitli sebeplerden yitirdiğimiz doğal ve insan yapımı kaynakların korunması için turizmin nasıl kullanılabileceğinin araştırılmasıdır. Bu tezde; sözü edilen turizm faaliyetinin korumaya nasıl hizmet edebileceği, hangi koşullar altında, turizmin koruma için faydalı olabileceği tartışılmış; turizm, koruma için kaynak yaratıcı bir faaliyet olarak görülmüştür. Tez beş bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde; tezin konusunu oluşturan problem incelenmiştir. Gelişen, ülke ekonomisi içinde büyük öneme sahip `turizm sektörü` ve bu sektöre karşı doğal ve insan yapımı kaynakların korunması hususunun, Türkiye'de işleyen çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Türkiye'nin turizmin gelişmesine elverişli şartlar taşıyan bir ülke olduğu, doğa ve kültür varlıklarının korunmasında turizmin olumlu etkisi olabileceği, koruma için gerekli kaynağın turizm sektöründen sağlanabileceği belirtilmiştir. İkinci bölümde; koruma olgusu çeşitli boyutları ile incelenmiştir. Kültür, kültür varlıkları ile korunacak değer kavramlarının, evrensel kabul ve tanımlan belirtilmiş, korunacak değere uygulanabilecek eylem türleri; (bakım, projection, modernization, adaptation), ulusal düzeyde koruma eyleminin başlıca sorunları (sosyo - ekonomik, fiziksel, yasal - planlama - uygulama) üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde; turizm olgusu çeşitli boyutları ile incelenmiştir. Turizmin tipleri, (kültür turizmi, doğa turizmi,..) bu tiplerden soft turizm, ekolojik turizm ve kültür turizminin korumaya katkı sağlayabileceği vurgulanmış, turizm temel unsurları (çekicilikler, ulaşım, konaklama, altyapı), çeşitli sektörlere olan dolaylı ve doğrudan etkileri üzerinde durulmuş, turizmin kentsel korumaya olumlu veya olumsuz etkileri açıklanmıştır. Dördüncü bölümde; turizm ve korumanın birbirlerine olan etkileri ile turizm ve korumanın sağlıklı gelişebilmesi için yapılması gerekli olan planlama çalışmalarının içermesi gereken ilkeler ile analiz çalışmalarının içeriğinde yer alması gereken konubaşlıkları ortaya konmuş, koruma için uygulanabilir modeller önerilmiştir: Kırsal kesimlerde saklayarak koruma ile geleneksel yerleşmelerin turizm amaçlı kullanılması. Beşinci bölümde; turizmin koruma lehine kullanılabilmesi için alınması gereken önlemler, yasal, örgütsel, teknik, ekonomik ve halkın katılımı gibi çeşit boyutları ile ele alınmıştır. II

ENGLISH SUMMARY The purpose of this thesis is; to research what is the way of preservation of the natural and historical resources by using the tourism, which is continuously destroyed because of some causes by passing time. In this thesis, the alternative ways of using the tourism activities in preservation and in which conditions, these activities will get benefits are examined and tourism is shown as a factor which causes source for preservation. Thesis consist of five chapters. In the first chapter, the problem which is the main subject of the thesis is examined. The place of the developing tourism sector which has great importance in national economy, is presented. Meanwhile, It is shown that Turkey has important potential for tourism and this can help for preservation of naturel and historical resources In the second chapter, the fact of preservation is examined in details. Cultural values and preservation concepts and activities are determined in International Literature. In the third chapter, the fact of tourism is examined in details. It is said that the types of tourism (cultural tourism, etc.) that are soft tourism, ecological tourism and cultural tuorism have got important role in preservation and the relationship with the other sectors inderectly or directly, the causes positively or negatively to urban conservation. In the forth chapter, the relationship and effects between tourism and preservation are needed plan, programs and outline of the subject, advised. It is generate two new tourism model which can help preservation. In the fifth chapter, the important procedure, legal, organizational, tecnical, economical point of view in the subject are presented. ill