Tepebaşı`ndaki mimari kurgunun, Tarlabaşı`nın yeniden tasarımında değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Beyoğlu'da İstanbul'un Fethi sonrası oluşan batı kaynaklı bir şehir kurgusu yardır. X.I.X.yy'da.pespese geçirdiği yangın felaketleri sonucunda yapılan imar düzenlemeleri ile yeniden yapılanmıştır. Kurgunun oluşmasında burada yaşayan yabancıların, topografyanın, ve şehre olan trafik bağlantısının önemli rolü vardır. Kurgunun genel karakterini İstiklal Caddesi ile Meşrutiyet Caddesi arasındaki yaya bağlantıları oluşturur. Aynı bağlantılar İstiklal Caddesi'nin Galatasaray ve Taksim arasındaki bölümünde ve çevresinde yer alır. Tarlabaşı Caddesi'nin genişletilmesi Beyoğlu kurgusunu ve şehir dokusunu zedelemiştir. Ortaya çıkan problem, Tarlabaşı Caddesi'nin genişletilmesi ile İstiklal Câddesi'nden Tarlabaşı yönüne doğru uzanan yaya bağlantılarının kesilmesi, bu bağlantıların Tarlabaşı Caddesi üzerindeki başlangıçlarının bozulmuşluğudur. Tezdeki amacım İstiklal Caddesi Meşrutiyet Caddesi bağlantılarını model alarak, Tarlabaşı İstiklal Caddesi bağlanulannın yeniden kurulması için çözüm önerileri oluşturmaktır. Tezin, birinci bölümde batı kaynaklı bir kurguya sahip olan Beyoğlu'nun şehir içindeki konumu, topoğrafik ve sosyal yapısı incelenmiştir. İkinci bölümde Beyoğlu Bölgesindeki yerleşimin ortaya çıkışı tarihi süreç içerisinde incelenmiştir. Beyoğlu dokusunun Galata'dan kaynaklanan eksenin uzantısında geliştiği ve topografyaya bağlı kalarak farklılaştığı ifade edilmiştir. Beyoğlu Bölgesi'nin günümüzdeki dokusunun oluşumunu etkileyen yangınlar ve bu yangınlar sonrası yapılan imar düzenlemeleri incelenmiştir: Beyoğlu Bölgesi'nin şehirsel dokusunun gelişimi eski harita ve fotoğraflarda araşhnlmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ortaya çıkan siyasi ve toplumsal geHşmelerin Beyoğlu'nun şehirsel yapısına ne şekilde etki ettiği üçüncü bölümde ortaya konulmuştur. Beyoğlu Bölgesi'nin şehirsel kurgusunun genel karakterini İstiklal Caddesi ve Meşrutiyet Caddesi bağlantıları oluşturmaktadır. Dördüncü bölümde bu kurgu analiz edilmiştir. Beşinci bölümde Beyoğlu'nun Galatasaray ile Taksim arasındaki bölümünün topoğrafik özellikleri ve kurgusu incelenmiştir. İstiklal Caddesi ile Tarlabaşı Caddesi arasındaki bağlantılar aynı şekilde sistematik olarak analiz edilmiştir. Bu bağlantıların İstiklal Caddesi Meşrutiyet Caddesi bağlantıları ile benzerlikleri araşhnlmıştır. Altıncı bölümde Tarlabaşı Caddesi'nin genişletilmesinin Beyoğlu kurgusuna ve dokusuna olan etkileri araştırıldı. Tarih süreci içerisinde Tarlabaşı Bölgesi'nde yapılan imar düzenlemeleri sonuçlarıyla birlikte değerlendirildi. Son bölümde ise Tarlabaşı Caddesi ile İstiklal Caddesi arasındaki yaya bağlantısının, incelenen Tepebaşı örneğine uygun olarak çözümüne yönelik önerilere yer verildi. Bu konuda yapılan projeler model olarak sunuldu.

ENGLISH SUMMARY Beyoğlu, has a western oriented urban network that has formed after the conquest of Istanbul. It has been reconstructed by the regularization of the urban fabric after the fire disasters that has been in Beyoğlu, in the 19th Century. Foreign people living in Beyoğlu, its topography and its traffic connection to the city, has played a great role in the constitution of urban network's general character is formed by the pedestrian connection of İstiklal and Meşrutiyet Streets. Same connections take place in the Galatasaray-Taksim part of me İstiklal Street and its environment Enlargement constructions of Tarlabaşı Street has bruised the Beyoğlu network and urban fabric. The problem mat we confront is that, the interruption of İstiklal Streefs connections that lie in the direction of Tarlabaşı Street and degeneration of connections on Tarlabaşı Street. My aim in this thesis is to form solution proposals by taking İstiklal and Meşrutiyet Street connections as models. In the first part of the thesis, the location of Beyoğlu, which has a western oriented urban network, in the city and its topographic and social structure is analysed. In the second part of the thesis, the first appereance of residences in Beyoğlu are analysed concerning historical process. It is expressed mat Beyoğlu fabric is developed in an axis originated from Galata and differed with respect to the topography. Fire disasters mat effected the formation of today's fabric of Beyoğlu and urban fabric regularizations after these disasters are examined. Development of urban fabric of Beyoğlu is scrutinized in the old maps and photographs. It is also examined how political and social developments in the late period of Ottoman Empire effected the Beyoğlu's urban structure. The general character of Beyoğlu district's urban network is formed by İstiklal and Meşrutiyet Streefs connections. In the fourth part mis network is analysed. In the fifth part the topographic properties and network of Beyoğlu in the area between Galatasaray and Taksim. The connections between İstiklal and Tarlabaşı Streets are also systematically analysed and the similarities between these connections and the connections of İstiklal and Meşrutiyet Streets are examined. In the sixth part the effect of enlargement constructions of Tarlabaşı Street to the fabric and network of Beyoğlu are scrutinized. The urban fabric regulations in Tarlabaşı District are evaluated concerning the results in the historical process. In the resulting part the proposals about the solutions of architectural problems that took place after the enlargement of Tarlabaşı Street are given. The projects that I have designed are given as proposals.