Yüksek binaların yapım kriterleri ve bu kriterlerin İstanbul`dan dört örnek üzerinde analiz

Abstract

ÖZET YÜKSEK BİNALARIN YAPIM KRİTERLERİ VE BU KRİTERLERİN İSTANBUL KOŞULLARINA GÖRE UYGULAMALI ANALİZİ Pek çok etkene bağlı olarak gelişen yüksek binalar, Alman ve Amerikan standartlarına göre farklı şekilde tanımlanmaktadır. Alman standartlarında en yüksek noktası 22 m. yi aşan binalar `yüksek bina` klasmanına girerken; Amerika'da bu sınır, 12 kat olarak belirlenmiştir. Yüksek binaların gelişimi, pek çok etkene bağlı olarak gerçekleşmiştir. Bu etkenler içinde teknolojinin ilerlemesi ile gelen çeşitli yenilikler, fizyolojik ve psikolojik etkiler, ekonomi ve büyük şehirlerde yaşanan arsa spekülasyonu önemli rol oynamaktadır. Yüksek binaların oluşum sürecinde, pek çok aşamadan geçilmektedir. Fizyolojik, psikolojik etkenler, reklam yapma ve prestij kazanma arzulan, ekonomik kaynak ve finansman ile binaya verilecek fonksiyon, karar verme sürecini oluşturmaktadır. Karar verme aşamasından sonra yer seçimi ve ön araştırma süreçleri başlamaktadır. Çevresel etkenler, bölgenin yoğunluğu, imar kanunları, siluete etki, algılanma, manzara ve ulaşımın, bu süreç içinde incelenmesi gerekmektedir. Bir sonraki aşama olan projelendirme süreci, pek çok disiplinin birlikte çalışması gereğini beraberinde getirmektedir. Şehircilik alanında altyapı, yerleşim, çevre düzeni ve ulaşım çalışmaları yapılırken, mühendislik alanındaki projelendirmeler, mimari ile birlikte yüksek bina yapımında çok önemli bir yer tutmaktadır. İnşaat mühendisliği, zemin mekaniğinden, taşıyıcı sistem seçimine, temel sistemlerinden, yük hesaplarına pek çok konuya çözüm getirirken; elektrik mühendisliği, enerji sistemleri, akıllı sistemler ve kullanılacak teçhizat konusuna açıklık getirmektedir. Makina IVmühendisliği ise, binanın tüm ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi tesisat ve yangın sistemleri üzerinde durmaktadır. Mimari tasarım ve iç donanım çalışmaları ile güvenlik sistemleri de projelendirme sürecinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Yapım sürecinde inşaat süresi, teknoloji ve ekipman; kullanma sürecinde ise işletme, otomasyon, denetim ve bakım önemli bir yer tutmaktadır. İstanbul'da son yıllarda büyük bir hızla yapımı süren yüksek binaların, tüm bu yapım kriterlerine uygunluğunun belirlenmesi için, Sabancı Center, Holiday Inn Crowne Plaza, Maya Akar Center ve Barbaros Turizm ve Ticaret Merkezi üzerinde yapılan araştırmaların konuya ışık tutacağı düşünülmektedir. Dikkate alınan ve gözden kaçan veya ihmal edilen kriterlerin, karakteristik özelliği büyük olan İstanbul şehri üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri bu ışık yardımı ile aydınlatılmak istenmektedir.

SUMMARY BUILDING CRITERIA FOR HIGH RISE BUILDINGS AND APPLIER ANALYSIS OF THESE CRITERIA ACCORDING TO THE FOUR EXAMPLE FROM ISTANBUL High rise buildings developing according to various factors are defined in different ways. In the German standards, buildings over 22 m. are accepted as high buildings where as this limit is 12 storeys in America. Some other factors are technologic developments, physiologic and psychologic effects, economy and the speculations on the building ground in the big cities. In the period of planning of high rise buildings there are several ranks. Physiologic and psychologic effects, the long for advertising and gaining prestige, economical sources and financing are of the first rank. In the second rank the determination of the place, start studies in knowledge field and environmental specialties. The third rank is the project step where various disciplines must work together. The work of the city planners on the substructure, settlement, environmental regulations and transportation brings the need and the importance of the cooperation with the engineers and architects is obviously. The construction engineer brings solutions to the soil problems and foundation choose of the carrying system and structural analysis, the electrical engineer works on the energy systems, intelligent systems and the necessary equipment. Mechanical engineer prepares the projects for heating, cooling, air conditioning, hygienic installation and fire systems which are an important part of the projecting process. In the construction process the time of V]the construction, technology and equipment where as in the using process, the administration, automation, control and care take an important place. In Istanbul there are some high rise buildings which are built or under construction which are to be investigated either these buildings fitted to the construction criterion or not. It is thought that the investigations on Sabancı Center, Holiday Inn Crowne Plaza, Maya Akar Center, Barbaros Business Center will enlighten the way on this subject. There can be criterion which portly are considered or neglected need. The negative or positive effects of them on the characteristic city of Istanbul need to be cleared with help of this study. vn