Opera ve konser salonları tasarımında aydınlatma kriteri

Abstract

ÖZET Bir şehir yapılan îte yaşar, insanları ile yaşatılır. Yapılar, sahip oldukları mimari ile şehre, içinde yer alan fonksiyon üe insanlara aittirler. Üstelik bir yapı, opera ve konser salonu gibi sanatın profesyonel ortam bulduğu ve paylaşıldığı bir mekansa şehir ve insanları için önemi bir kat daha artmaktadır. Bu yapılar, içinde bulundukları şehir için sanatsal bir kimlik taşımaktadır ve gerek mimari ifadesiyle etkili, gerekse teknik yönüyle doğru çözümler içeren birer yapı olmaları gerekir. Yapı, sadece duysal ve görsel olarak etkili olmayıp, aynı zamanda gereken diğer bütün teknik sistemlerin bir bütün olarak sağlıklı bir şekilde çalıştığı mekanizmaya dönüşmelidir. Tıpkı bir makina gibi bütün parçalarıyla kusursuzca işleyebümelidir. Bunun için, mimarın, akustik tasarımcısının, ve elektrik mühendisinin daha şemanın başmda ortak bir şekilde çalışmaya başlaması gerekir. Ancak, tasarladığı mekanda etkinin nasıl olacağını ortaya koyan mimar okluğu için, mekandaki ışıktan ve ışıksızlıktan sorumlu kişi de odur. Opera ve konser salonları gerek mimari, gerekse teknik açıdan bir ofis, bir alışveriş merkezi veya bir konuttan oldukça farklı bir yapıdadır. Doğal olarak, farklı aydınlatma sistemleri gerektirir. Bu yapılar, içinde yer alan mekanlarla çok işlevli olarak çalışmaktadır. Fuaye mekanı, aynı zamanda sergi amaçlı kullanıldığı gibi, salonda da gerektiğinde bir solo konser, bir caz konseri ya da bir konferans verilebilmeli, bir opera ya da bir bale sahnelenebilmelidir. Yapıda yer alan bu farklı aktiviteler çok işlevli bir aydınlatma sisteminin gerekliliğini de beraberinde getirmektedir. Konuya, öncelikle aydınlatmanın genel amacı ve tarihçesiyle başlanarak, ışığın salonlardaki kavramsal boyutu ele alınıp, daha sonra teknik ihtiyaçların neler olduğu ve yapmın mekanlarında hangi çözümlere gidilebileceği anlatılmaktadır. Işığın kavramsal boyutuyla mimari ihtiyaçlara, teknik boyutuyla da işlevsel ihtiyaçlara cevap vermesi, konu anlatımım böylesi bir yöntem izlemeye yöneltmiştir. Işık, görsel bir duyumdur. Bu yüzden her bölüm, sözlü ifadelerin yam sıra konuyu ifade eden resimlerin ve çizimlerin varlığıyla görsel olarak da desteklenmektedir. Örnekler bölümünde, hem yurt dışından hem de yurt içinden yapılara yer verilerek bu konuda hangi seviyede olduğumuz irdelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, mimarinin ışık olmaksızın ifade edilemeyeceği, opera ve konser salonlarının hem duysal hem de görsel bir konser ortamı olması gerekliliği ortaya konmaktadır ki bu, yapıdaki ışıktan ve ışıksızlıktan sorumlu kişi olan mimarın görevidir. IV

SUMMARY The city lives with its buildings and it is lived by its people. Buildings belong to city in architectural meaning and belong to people with the function it serves. If the building is a space where art is shared in a professional platform, like opera houses and concert balls, it becomes more important for the city and the people. These buildings have artful identity and therefore, they should both be attractive in architectural way and have right technical solutions. The building should not only be attractive visually and emotionally also become a mechanism which works as a whole with its all technical systems. It should work like a perfect machine. To provide this, architect, acoustical designer and electric engineer should work together at the starting point of the scheme. However, because of being the person who decide on the effects of the designed space, the architect is the responsible of lightness and darkness of the space. Opera houses and concert halls are different in both architectural and technical way from the offices, shopping centres or houses. They need different lighting systems. These buildings are multi functional constructions. Foyer part is also used for exhibition and in the auditorium, beside different type of concerts, conferences, operas or ballets are perforated. These different activities need multi functional lighting system. Subject is started to explain first with the general aim of lighting and its history. Conceptual part of the light within the auditoriums is taken charge in the first part. In the second part technical necessities and the lighting solutions in different parts of the building is explained. Light with its conceptual part provides solutions for architectural needs where as with its technical part for functional needs. For that reason, the subject is analised in this way. Light is visual sensation. Therefore, beside verbal expressions, subject is supported by photographs and drawings visually. In the last part, examples belonging both abroad and our country are analised to clear out our position in this subject. In this study, it is stated that, architecture can not be expressed without light, opera houses and concert halls should be space both for eyes and ears. And all these are the mission of the architect because the responsible of lightness and darkness of a space is nobody but the architect V