Enerji kaynak çeşitliliğine dayalı konut alanları planlaması için temel ilkeler ve ölçütlerin belirlenmesi üzerine bir çalışma

Abstract

1973 yılındaki Petrol Krizi ile başlayan süreç, yaşantılarımızda önemli değişimlere neden oldu. Yaşanan enerji krizi ile birlikte yeni enerji kaynaklan aranmaya başlandı. Özellikte nükleer santraller bir çok ülkenin enerji sisteminde yerlerini hızla almaya başladı. The process starting with the 1973 oil crisis has reasoned to significant changes in our life. Parallel to the energy crisis that we had experienced, new and renewable energy sources were researched and developed Especially, nuclear power plants began to take place rapidly in some countries* energy systems. Ancak bugün gelinen noktada, Almanya gibi önemli nükleer güce sahip bir ülkenin bile, nükleer santrallerden vazgeçme ve yeni projeleri durdurma karan alması, altımn önemle çizilmesi gereken bir dönüşümü ifade etmektedir. Almanya'nın bu karan aknasmdaki 8 neden şunlardır: However, recently, even Germany, who has got immense nuclear power, decided to abandon her existing nuclear power plants and related new projects. This decision is critical in the sense that it represents the transformation in the energy production issue. Below, are the 8 reasons affected Germany 's decision, 1. Uranyum elde edilmesindeki zorluklar, 2.Yakrt çubuğu imalinde artan enerji rhtiyaeı, 3. Radyoaktif emisyonlar, 4. Kaza riskleri, 5. Yakıt çubuklarının nakliye zorluğu, 6. Nükleer atıklar, 7. Nükleer silahlanmanın artması, 8. Yatıranın ekonomik olmayışı 1. Difficulties in obtaining uranium N 2. Increases in the necessity of enefgy for the nuclear fuels production 3. Radioactive emissions 4. Accident risks 5. Difficulties in transporting nuclear fuels 6. Nuclear wastes 7. Increases in nuclear armament 8. Non-economic investment IIGünümüzde, fosil yakıtların kullanımı ile oluşan önemli çevre sorunları, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasını gündeme getirdi. Bu konudaki çalışmalar hızla ilerlemektedir. Bu gelişmelerden Türkiye enerji politikası da etkilenecektir. Recently, environmental problems that are caused by fossil fuels usage, has ended with the possibilities of the usage oft new and renewable energy sources. Turkey's energy policy will also be affected from these developments. Türkiye'nin enerji kullanımı önümüzdeki yıllarda içinde bulunmayı arzu ettiği Avrupa Birliği bağlamında önemli değişikliklere uğrayacaktır. AB'nin uygulamaya koyduğu yeni enerji programları -ALTENER, JOULE- THERMIE vb.- yeni ve yenilenebilir enerji kaynak kullanımını desteklemektedir.

Turkey's energy usage will transform dramatically according to the European Union context, in which Turkey desires to take pari, in the following years. EU's new energy programs such as ALTENER, JOULE-MERMIE etc., support thise new and renewable energy sources usage. Bu programlar önemli uygulama araçlarını içlerinde barındırmaktadırlar. Bu nedenle bir karana peşinden uygulamaya dönük önemli politik araçlar geliştirilmelidir. Politik araçlardan yoksun bir kararın uygulanma şansı çok azdır. These programs have important implementation tools within. Thus, policy tools for implementation have t&^be developed right after the decision making process. Without policy toolSi any decision has a little chance to be implemented, Türkiye AB gibi Orta Asya ve Orta Doğu ülkeleri ile de ilişkilerini geliştirmeye çalışmaktadır. Türkmen Doğal gazı ve Bakû-Ceyhan Petrol Boru Hatlarının Türkiye için önemi büyüktür. Çünkü bütün büyük devletlerin yer almak istediği bu bölgede Türkiye de söz sahibi Turkey has efforts to increase the interrelations with the Middle East and Middle Asia Countries, just like EU. Turkmen's Natural Gas and Baku- Ceyhan Oil Pipe Lines are crucially important for Turkey. Because, as most of the developed countries, Turkey also wants to have power in these açeas.olmak istemektedir. Bu bölgede önemli bir güç paylaşımı savaşı yaşanmaktadır. Bu savaş, en azından enerji politikaları kadar önemli bir dış politikanın da belirlenmesini gerektirmektedir. There is a crucial cold war going on for these areas to balance the power. This cold war requires a foreign policy to be determined, not les than an energy policy. Türkiye bu bölgedeki ülkelerle ileriye dönük önemli enerji anlaşmalarına imza atmaktadır; Acaba Türkiye uğruna milyonlarca dolar ödeyeceği bu anlaşmalara hangi enerji modellerine göre karar vermektedir? Bu konudaki karar vericilerin pragmatik yaklaşımı; artan enerji talebini karşılamak için zamamnda, sürekli ve ucuz enerji elde etmekle sınırlıdır. Turkey has signed for new energy agreements with these countries in the region according to her foreseeable necessities. However we should ask according to which energy models Turkey has signed for these new energy agreements to which she will pay considerable amounts of money? Pragmatic approach of the decision makers working in the energy issue is limited with the increasing energy demand to get energy sources on time, continuously and cheap. Buna ilaveten, karar vericiler geçmişin teknolojilerini kullanarak karar verdikleri için klasik enerji kaynaklarını seçmektedirler. In addition, decision makers choose classic energy sources since they use demode energy models in their decision making process. Diğer yandan, gelişmiş ülkeler, artan talebin yönlendirilmesi ve düzenlenmesi konusunda önemli çalışmalar yapmaktadırlar. Oysa ülkemiz için talebin yönlendirilmesinden çok, artan talebin karşılanmasına yönelik politikalar geliştirilmektedir. On the other hand, developed countries are working on the regulation and orientation of the demand side in the energy issue. However, in our country's case, energy policies are developed just to respond to the demands, not regulate and orient them. IVOysa, enerji kullanım sürecinin her aşamasında, enerji koruma politikaları da geliştirilmelidir. Bu nedenle gittikçe, çok fazla enerji talep eden kentlerde enerji korumalı yeni mekansal organizasyonlar yaratılmalıdır. However, in any stage of the process of energy usage, energy conservation policies should also be developed. Thus, increasingly, new spatial organizations based on energy conservation should be developed in the cities which are consuming more energy today than yesterday. Öncelikle, yerleşmelerin yer seçimi daha sonra kendi iç organizasyonları en az enerji gerektirecek şekilde planlanmalıdır. Daha sonra, ihtiyaç olan enerji, yerel temiz enerji kaynaklarından sağlanmalıdır. Ayrıca yeniden kullanım desteklenmelidir. Initially, location of the settlements and their spatial organization should be planned according to low energy usage. Secondly, energy needed should be obtained from local and clean energy sources and recycling should be supported 14.07.1997 yılmda Bakanlar Kurulu Karan ile enerji üretim yasasının değişmiş olması önemli bir takım fırsatlar yaratmaktadır. 5000 konut veya daha fazlasına sahip konut alanları kendi enerjilerini kendileri üretebileceklerdir. With the decision of Ministries Council on 14.07.1997, energy production law was changed in the way to create new opportunities. Accordingly, housing areas, which have minimum 5000 houses in, would be allowed to produce- their own energy. Ancak, konut alanları ile enerji kaynak çeşitliliği ilişkisi nasıl kurulacaktır? Buradaki ilkeler ne olacaktır? Özellikle yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklannm seçiminde hangi ölçütler geçerli olacaktır.? However, there still stands a question to be faced; how can we set up the relationship between the housing areas and the energy source variation? What will be the principles? Which criteria Will be accepted in determining the kind oj energy sources that will be used?İşte bu çalışma ile yapılan; bu yeni yasanın öngördüğü 5000 konutluk yeni uydu kentlerin enerji İhtiyacının karşılanmasında, enerji kaynak çeşitliliğine dayalı planlama için temel ilke ve ölçütlerin belirlenmesidir. In this study, according to the new energy production law, basic principles and criteria for planning based on energy sources variation in the new suburban housing areas, were tried to be determined Yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının bölgesel olarak bir çok fırsatlar sunduğu ülkemizde kısa zamanda bunların değerlendirilebileceği plan ve programlar hazırlanmasına yönelik temel ilke ve ölçütler sunulmaktadır. Ancak sonuçlar ülke genelinden çok yerleşme boyutunda irdelenmiştir. This study provides opportunities for new and renewable energy sources in any region of Turkey. Thus, new plans and programs can be prepared to start the process accordingly. However, results were considered in the local, not the country level Rüzgar, güneş, jeotermal, biokütle, küçük su türbinleri gibi yeni ve yemlenebilir enerji kaynaklan, planlanan konut alanının bulunduğu bölgelerin özelliklerine göre yerel temiz enerji kaynaklan olarak devreye sokulmalıdır. Ancak eğer dikkat edilmezse bu kaynakların yer seçimi ve arazi kullanım ihtiyacı önemli çevresel ve sosyal sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle çalışmada vurgulanan yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının yer seçim ilkeleri ve uyulması gereken ölçütler değerlendirilmeye çalışılmıştır. New and renewable energy sources such as wind, sun, geothermal, biomass and small scale hydro power plants should be used for planning new housing areas in different regions which has different characteristics. But if their location and demand of land use are not taken, tyto consideration, environmental and social problems may occur. For this reason^ as it is emphasised in the study, location criteria and measurements to obey should be considered seriously.Ancak en çok üzerinde durulması gereken nokta, enerji kaynak çeşitliliğine dayalı konut alanları planlaması sürecinin tanımlanmasıdır. But the main point in this study is that; the planning process based on energy source variation in the housing areas has been defined Çalışma bu süreçte etkin rol alan aktörlerin, uygulama araçlarım yaratmada ve uygulamada önemli etkileri olduğunun farkındadır. Fakat, uygulama araçlarının ve sorumlu aktörlerin harekete geçirilmesi ise başka bir çalışmanın başlangıç noktasını oluştıırmaktadır. This study notice thai actors in this process are critically effectful in 0e implementation process. However, the actors and their responsibilities are the subject of another study.