K.Maraş ili bağcılığı, üzüm çeşitlerinin fenolojik gelişmeleri ve ümitvar görülen bazılarında göz verimliliklerinin saptanması üzerinde bir araştırma

Abstract

102 6. ÖZET Bu araştırma, önceleri önemli bir bağcılık merkezi olan K.Maraş ilinin bağcılık durumu ve potansiyelinin ortaya konulması, yöredeki mevcut üzüm çeşitlerinde, ilçeler bazında fenolojik gelişimlerinin belirlenmesi, ümit var olarak görülen üzüm çeşitlerinde gözlerin verimlilik seviyesinin saptanması ve bağcılık sorunlarının belirlenmesi amacıyla KSÜ. Zir. Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü tarafından yürütülmüştür. Araştırma 1995-96 yıllarında K.Maraş il merkezi ve ilçelerinde önceden tespit edilen bağların, gözlerin kabarmasından yaprakların dökülme zamanına kadar geçen süre içerisinde tek tek gezilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma da öncelikle ekolojik faktörlerin yöre bağcılığı üzerine etkileri incelenmiş ve yörenin bu faktörler açısından uygun durumda olduğu saptanmıştır. Ancak yöre bağlarının kapladığı alan ve üretim düzeyi Merkez ilçeden başlamak üzere yaklaşık 20 yıldır filoksera zararlısı ve omcaların çok yaşlı olmasıyla (çoğu 50 yaşının üzerinde) hissedilir düzeyde düşmüştür. Bağcıların bağcılık tekniği hakkındaki bilgileri de yetersizdir. Yörede eski bağcılığın yapıldığı bağların tamamında terbiye şekli serpene' dir. Yeni bağcılığa hızlı geçişin olduğu Pazarcık, Türkoğlu ve bilhassa Merkez ilçede farklı telli ve telsiz terbiye sistemlerine geçiş denemeleri meraklı bağcılar tarafından yapılmaktadır. Toprak işleme haricinde sulama ve gübrelemeye gereken önem verilmemekte, hastalık ve zararlılara karşı etkili bir mücadele yapılamamaktadır. Ayrıca elden çıkan bağ alanlarında diğer tarım ürünlerinin yetiştiriciliği yapılmakta ve yerleşim yeri olarak kullanılmaktadır. Yörede yetiştiriciliği yapılan 23 beyaz (Ağ üzüm, Yalova İncisi, Yuvarlak Çekirdeksiz, Çavuş, Bandırma, Hatun Parmağı, Kabarcık, Ata şansı, Beyaz sergi, Sultani Çekirdeksiz, Deve gözü, San Yıldız, Kirkit, Kıbns, Hasani, Miskiye, Yıldız, Ağ Mahrabaşı, Dökülgen, Hanifi, Azezi, San Azezi ve Pafi) ve 10 renkli (Uslu, Orak karası, Cardinal, Antep karası, Sergi karası, Horoz yüreği, Horoz karası, Mahrabaşı, Kıbns pembesi ve Külefı) olmak üzere toplam 33 adet üzüm çeşidinin fenolojik gelişimleri103 (gözlerin kabarması, gözlerin uyanması, gözlerin sürmesi, çiçeklenme başlangıcı, tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu, ben düşme, olgunluk zamanı ve yaprakların dökülme tarihleri) belirlenmiş ve ümitvar olarak görülen üzüm çeşitlerinde gözlerin verimlilik seviyesinin saptanması çalışmasında en verimli salkım/göz oranları büyükten küçüğe doğru sırasıyla Yalova incisi 2.31 ile 3. göz, Mahrabaşı 1.80 ile 7. göz, Ata şansı 1.73 ile 4. göz, Ağ Mahrabaşı 1.38 ile 6. ve 7. gözler, Miskiye 1.29 ile 6. göz, Kabarcık 1.07 ile 6. göz, Antep karası 1.10 ile 9. göz ve son olarak Kıbrıs üzüm çeşidinde ise 1.03 ile 7'nci göz tespit edilmiştir. Bütün bunlara ek olarak, günümüzde bağ alanı ve üretimi açısından son derece yetersiz olan K.Maraş ilinde bağcılığın yeniden canlandırılması ve geliştirilmesi için, saptanan bu sorunlara çözüm önerileri getirilmiştir.

104 7. SUMMARY This research was carried out by KSU, Agricultural Faculty, Department of Horticulture, in order to determine viticulture situation and potential in K.Maraş province Which was an important viticulture center in the past, to determine phenologic growths on grape cultivars found in this region, to determine productivity levels of buds of promising cultivars and to determine viticulture problems in K.Maraş. The research was done during 1995-1996 by moving around vineyards determined before one by one from bud arising to leaves falling. In this study, primarily, the effect of ecological factors on the viticulture of this region is suit with respect to ecological factors. But, because of both phylloxera and old age of grapevines (many of them are or up 50 years old), the vineyard area and amount of production of the region has been considrably decreasing of for 20 years,and also growers information about viticulture is insufficient. The trellis system of all old vineyard in the region is serpene. Different wise and no wise trellis systems has been experimented in Pazarcık, Türkoğlu, espacially in Maraş by worry growers. Watering and fertilizing are not considired and contend with deceases and pests is not made. In damaged vineyards areas, other crops are grown and these areas are used for settling. 23 white (Ağ üzüm, Yalova incisi, Yuvarlak Çekirdeksiz, Çavuş, Bandırma, Hatun parmağı, Kabarcık, Ata şansı, Ağ sergi, Sultani Çekirdeksiz, Deve gözü, San Yıldız, Kirkit, Kıbns, Hasani, Miskiye, Yıldız, Ağ Mahrabaşı, Dökülgen, Hanifi, Azezi, San Azezi and Pafı) and 10 colored (Uslu, Orak karası, Cardinal, Antep karası, Sergi karası, Horoz yüreği, Horoz karası, Mahrabaşı, Kıbrıs pembesi and Külefı ) totaly 33 cultivars examined from point of view of fenologic growts (bud arising, bud-burst, flowering, blooming, veraison, harvesting and leaves falling times) and most fruitfullness buds cultivars was determined; for Yalova İncisi as 3th buds, for Mahrabaşı as 7th buds, for Ata şansı as 4th buds, for Ağ Mahrabaşı as 6th and 7th buds, for Miskiye as 6th buds, for Kabarcık as 6th buds, for Antep karası as 9th buds and for Kıbrıs as 7th buds. In addition to all, for improving viticulture in K.Maraş, solutions have been suggested.