Fibromyalji sendromunda aerobik egzersizlerin etkinliği

Abstract

ÖZET Bu çalışmada amacımız kardiovasküler dayanıklılık egzersizleri ile fibromyalji semptomatolojisi arasındaki ilişkinin açığa çıkarılmasıdır. Çalışmamız ACR 1990 kriterlerine göre fibromyalji tanısı konulan ortalama yaşları 37.6±8.5 olan 15 kadın hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir. Tüm hastalarda egzersiz öncesi maksimal egzersiz testi ve breath by breath yöntemiyle solunum havası gaz analizleri tayinleri yapılarak maksimal 02 alımı (V02 max) ve anaerobik eşikdeğer (AE) belirlenmiştir. Hastalarda klinik durum egzersiz öncesinde ve sonrasında 1. Vizüel analog skala ile ağrı; 2. Uyku düzensizliği (a. Gece kaç kez uyandığı sorulup kaydedilerek, b. Sabah yorgunluğu 5 değerli skala üzerinde kaydedilerek); 3. Sabah sertliği (Dk. olarak); 4. Duygudurum (Yüz skalası ile); 5. Genel halsizlik (V.A.S. ile); 6. Analjezik kullanımı; ve 7. Hassas nokta sayısı; parametreleri ile değerlendirilmiştir. Bundan sonra hastaların tümü 8 hafta süreyle belirlenen AE hemen altındaki kalp hızları ile (submaksimal egzersiz) bisiklet ergometresinde kardiovasküler kapasiteyi artırıcı egzersiz programına devam etmişlerdir. Egzersiz programı sonrasında hastaların V02 max ve AE tayinleri tekrarlanmış ve bu parametrelerdeki artışlar değerlendirilmiştir. Egzersiz bırakıldıktan üç ay sonra kontrole gelen 9 vakada klinik parametreler tekrar incelenmiştir. Sonuçlarımıza göre: 1. Fibromyaljili hastalarda 8 hafta süreli aerobik egzersiz programı gerek maksimal kapasiteyi gerekse submaksimal kapasiteyi istatistiksel olarak anlamlı biçimde arttırmıştır (p<0.0005). Ayrıca AT/V02 maks oranı da anlamlı olarak artmıştır (p<0.05). 2. Aynı zamanda tedavi öncesi ve sonrası değerlendirilen klinik parametrelerin uyku hariç tümünde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptanmıştır (p<0.005). 3. Hassas nokta sayısındaki azalma ile AE ve AE/V02 max oranındaki artış arasında anlamlı bir korelasyon gösterilmiştir (p<0.05). 4. Uzun dönem izlem yapılan 9 hastanın klinik açıdan egzersiz uygulaması öncesi durumlarına döndükleri gözlenmiştir. Bu sonuçlar fibromyaljili hastaların aerobik kapasitesinin egzersizle arttırılabildiğini göstermektedir. Bu da bize hastalarda literatürde gözlenen uyum düşüklüğünün kasın primer patolojisinden kaynaklanmadığını, ağrıya sekonder bir inaktivite ve dekondüsyon etkisi olabileceğini dolaylı olarak düşündürmektedir. Hastaların klinik parametrelerinde egzersiz sonrası çok anlamlı düzelme olması egzersizin fibromyalji semptomatolojisini olumlu etkilediğini göstermektedir. Uzun vadede egzersizin bırakılması olumlu etkilerinin kaybolmasına yol açmaktadır. Klinik parametrelerdeki bu düzelmelerden hassas nokta sayısı dışındakilerin aerobik kapasite artışları ile belirgin korelasyon göstermemiş olması egzersizin etki mekanizmalarını araştıran değişik çalışmalara yol gösterebilir. Dolayısıyla etki mekanizmaları konusunda kesin yorum yapamamakla birlikte FS'da egzersizin çok yararlı olduğu ancak iyilik halinin devam ettirilebilmesi için devamlı yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. 59

SUMMARY The aim of this study was to investigate the efficacy of cardiovascular fitness training in patients with fibromyalgia. The study was performed on15 women with a mean age of 37.6±8.5 diagnosed as having fibromyalgia according to the ACR 1 990 Criteria. All patients underwent maximal exercise testing to determine their V02 max and anaerobic threshold (AT) levels prior to exercise. Clinical parameters evaluated at the beginning and the end of the exercise regimen were: 1. Pain measured by the visual analogue scale (V.A.S.); 2. Sleep disturbance as the number of times patient wakes up at night and the amount of fatigue in the morning on a scale of 5; 3. Morning stiffness in minutes; 4. Mood as assessed by the Face Scale; 5. General fatigue assessed by V.A.S.; 6. Need for analgesics; and 7. Number of tender points. The patients exercised three days a week on a bicycle ergometer with a heart rate just below the anaerobic threshold (submaximal exercise) for a total of 8 weeks after which all parameters were re-evaluated. Nine patients showed up three months later for long-term follow-up. The results of the study were as follows: 1. An exercise program of 8 weeks caused a statistically significant increase in maximal and submaximal aerobic capacity in patients with fibromyalgia (p<0.0005). The AT/V02 max ratio was also significantly increased (p<0.05). 2. There was a statistically significant decrease in all clinical parameters except for sleep disturbance at the end of the exercise program (p<0.005). 3. The improvement in tender point scores at the end of treatment was significantly correlated with the improvement in AT and AT/V02 max (p<0.05). The other clinical parameters were not correlated with any of the aerobic capacity scores. 4. The follow-up of nine patients at three months showed a regression in all clinical parameters towards the pre-exercise values. These results led us to conclude that the cardiovascular capacity of fibromyalgia patients could be improved with proper exercise. This might suggest that the low fitness level of these patients is not actually a cause but a result of pain and fatigue seen in this syndrome. Exercise has a definite beneficial effect on the symptomatology in FS as seen by the results of clinical assessment. In the long run, however, these beneficial effects are lost with the discontinuation of exercise. The absence of a significant correlation between improvement in fitness and clinical parameters except for AT and TP count may lead to different studies investigating the mechanism of exercise effects in fibromyalgia. Therefore, even though we can only speculate about the mechanism of its effects, we conclude that aerobic exercise is indeed beneficial in patients with fibromyalgia and it has to be performed on a continual basis if its effects are to be long lasting. 60