Mekan tasarımında belirleyici bir etken olarak `yapay ışık` için aydınlatma tasarımı modeli

Abstract

Bu tezde, aydınlatma tasarımının mimari mekan tasarımında belirleyici bir etken olarak bir kullanım modeli biçimine dönüştürülme olanağını araştırmak için `Mekan Tasarımında Belirleyici Bir Etken Olarak Yapay Işık için Aydınlatma Tasarımı Modeli` konusu ele alınmıştır. Bu çalışma laboratuvar araştırmaları ile mimaride uygulanmış ürünler üzerinde yapılan değerlendirmelerden oluşmaktadır. Birinci bölümde, tasarım sürekliliği içinde mekanla ilgili bilgi, belge ve deneyler bir araya getirilerek değerlendirilmiştir. Bu yolla mekan tasarımı ile `yapay ışık` ve `mekan kimliği` ilişkileri kurulmaya çalışılmıştır. Diğer yandan mekanın görsel algılanmasında ışığın kullanım ilişkileri kurularak, mekan tasarımında `yapay ışık` ve etkinliğinin kuramsal temelleri belirtilmiştir. İkinci bölümde, mekan tiplerine göre aydınlatma teknikleri ve ilkeleri tasarımla ilişkili olarak değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelere bağlı olarak `aydınlatma tasarımı` ile mekan tasarımı` arasında ilişkiler ve etkinliklerin metodolojik olarak tanımlanması sistemleştirilmeye çalışılmıştır. Tezin sonuç bölümünde ise, öncelikle mimari ve iç mimari tasarım açısıyla aydınlatma ilkelerini görsel duruma dönüştürmek amacıyla deneysel amaçlı bazı analitik mekan modelleri yaratılmıştır. Bu modelleme çalışmasının sonucunda oluşan metodun, sanal ortamda da uygulanabileceğini göstermek amacıyla seçilen tipik mekanlar içinde bu model denenmiş ve bu amaçla kullanılabileceği ortaya çıkarılmıştır.

In this thesis, to investigate the transformation passibility of a usable model, the subject of `Lighting Design Model For Artificial Light As a Space Design Specifier` has been studied as an influensive factor of architectural design. This study comprises of empric observations and evaluations of products achieved in architectural applications. In the first section, data, document and experiments on the concept of space have been complied to be assesed in design continuity. In this way, we are trying to achieve a relation between space design, artificial light and space indentity. On the other hand, in the visual apprehension of space, the utilization relationships of light was established, and artificial light and the theorical fundamentals of its efficiency is emphasized. In the second section, the light techniques for space types and the principles, have been evaluated in relation to design. Sn connection to these evaluations, `lighting design` and `space design` relationship and efficiency were metodologically systemized. In the result section, initially, in order to convert architectural and interior design lighting priciples into visions, a few analytical space models have been created empirically. As the consequent metod of this modelling study the conclusion that this study was applicable to virtual space was achieved. To show this explicitely this model was applied to the selected typical spaces and that the model could be used for this purpose was found. II