Kentsel yenileşmede bir araç olarak dönüşüm projeleri

Abstract

bölgesel ekonominin gelişimini destekleyen motor güçler olarak çöküntü alanlarında mekansal ve sosyal iyileşme sağlayan etkili araçlardır. Ancak dönüşüm projeleri, bütüncül planlama yaklaşımı içinde ele alınmamaları durumunda ortaya çıkan parçacı yaklaşımın sonucu parçalanmış yeni sorunlu alanlar yaratma tehlikesi taşımaktadırlar. Bugün Batıda uygulanan kentsel dönüşüm örneklerine bakıldığında, modellerini oluştururken temelde üç noktayı sorguladıkları görülmektedir. Birincisi; projenin bütünsellik, ikincisi; sürdürülebilirlik kavramları açısından yeterliliği ve üçüncüsü; kentte yaratacakları mekansal, sosyal ve ekonomik etkilerin saptanmasıdır. Türkiye'de planlamanın içerdiği kavramsal eksikliğin giderilmesi ve kentsel dönüşüm projelerinin kentlerin yenileşmesinde etkin araçlar olarak geliştirilmeleri için yeni bir kurumsal örgütlenmeye gidilmelidir. Bu örgütlenme modeli dikeyde ve yatayda kurumlararası eşgüdümü sağlayacak ve tabandan katılımı etkin hale getirecek bir yeni kurumsal yapı içermelidir. Kentsel yenileşme koordinasyon birimi olarak adlandırılabilecek bu kurum, çok aktörlü yapısı ile dönüşüm projelerinin üst ölçek politikalarını ve yerel verileri demokratik bir platformda buluşturacaktır. Yönetim birimlerinden ve projenin etki alanındaki her kesimden temsilcinin birlikte oluşturduğu bu yapı, bütüncül bir planlama yaklaşımının, Türkiye'de kavramsal olarak ve uygulamalarda etkinliğini artıracaktır. Bu yeni yapılanma, kentlerin yenileşmesinde yenilikçi ve dinamik bir etki yaratacaktır.

The changing accumulation, investment and production patterns parallel to the deindustrialization process created important spatial and social changes in cities after the 1980s. In this new world system, planning has to change as well. This process introduced new concepts to the planning area while making some others useless. Besides the conceptual changes in planning, operation areas and tools have been changing too. These process has many effects on planning area in Turkey, but it is difficult to say that planning system has changed dramatically. Physical planning approach is still dominant and sustainable and holistic planning is not settled as a planning appoach in the system. On the other hand, the cities in Turkey are under the influence of global processes. Local authorities are trying to adapt their cities to this processes and willing to take place in the global cities. They introduced regeneration projects with different aims and context, usually passing through the static structure of the planning system. Regeneration projects in Turkey are implemented usually as copies of urban projects in the West, while their counterparts are developed as a part of conceptual evolution and as tools of sustainable and holistic planning. Thus, these urban projects in Turkey have a risk to create spatial and social problems on both the areas they are implemented and on the city as a whole. Urban regeneration is an approach which aims to gain degragated areas to the city, to conserve historical areas and provide their sustainability and to increase economical, social and spatial values of the city.IV Urban regeneration is a new approach which has a potential to fill the conceptual gap in planning system in Turkey. Regeneration projects are the tools for regeneration of degragated areas, they also support local, national and regional economic development. But regeneration projects have potential risks to create new problem areas if they are not handled within a holistic approach. Western cases emphasis three main aspects in the urban transformation models; holistic approach, sustainability and the spatial, social and economic effects on the city. In Turkey, planning system is in need of aw institutional reorganization for development of transformation projects as tools for urban regeneration. In this proposed organization model, there should be an institutional sructure which provides vertical and horizontal coordination and participation. This institution; `Urban Regenaration Coordination Unit`, will contain different actors. It will create a democratic platform to coordinate macro level policies and local inputs and increase the effectiveness of a holistic planning approach. This institution will introduce a dynamism to regeneration of the cities.