Doğu Akdeniz geçit kuşağında tohumdan baş soğan yetiştiriciliği üzerine bir araştırma

Abstract

İÇİNDEKİLER VEYSEL ARAŞ ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ DOĞU AKDENİZ GEÇİT KUŞAĞINDA TOHUMDAN BAŞ SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Veysel ARAŞ KSÜ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI DANIŞMAN: Doç. Dr. Gülat ÇAĞLAR Yıl : 2001, Sayfa: 53 Jüri : Doç. Dr. Gülat ÇAĞLAR : Doç. Dr. Semih ÇAĞLAR : Yrd. Doç. Dr. Lale EFE Bu araştırmada Doğu Akdeniz geçit kuşağında yer alan K. Maraş bölgesinde doğrudan tohum ekimi yoluyla baş soğan yetiştiriciliğinde bazı soğan çeşitlerinin kritik büyüme dönemlerinin saptanması verim ve verime ilişkin bazı özelliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla uzun gün çeşitlerinden Akgün 12 ve Kantartopu, orta gün çeşitlerinden Mr. Max, Rio Hondo, Rio Bravo kullanılmıştır. Tohum ekimleri ocak ayında yapılmıştır. Bu çeşitlerin kritik büyüme dönemlerinin başlangıcı olabileceği varsayılarak tohum ekiminden 130 gün sonra başlamak üzere 20 gün aralıklarla üç kez bitki örnekleri alınmıştır. Bu örneklerde bitki yaş ağırlığı, kuru ağırlığı, boyu, gerçek yaprak sayısı, baş ağırlığı, baş uzunluğu, baş çapı, kök sayısı ve kök uzunlukları ölçülmüştür. Bu ölçümler sonucu elde edilen bulgulara göre uzun gün çeşidi olan Akgün 12 ve Kantartopu' nda kritik gelişme döneminin 130-172. günler arası olduğu saptanmıştır. Orta gün çeşitlerinde bu dönemin 130. günden daha önce tamamlandığı belirlenmiştir. Çeşitlerin dekara verimleri en fazla Akgün 12 ve Kantartopu çeşitlerinde sırasıyla 381 ve 345 kg olmuştur. Orta gün çeşitlerinin verimleri daha düşük düzeydedir. Araştırmada kullanılan tüm çeşitlerde başlar yeterli iriliğe ulaşmamıştır. Genel olarak 3 cm' den büyük çapa ulaşabilen başların toplam ürün içindeki payları %47 -60 arasında değişirken, Rio Hondo'da bu oran %37'ye inmiştir. Baş çapı 2-3 cm arasında olanların toplam ürün içindeki payı %27-36 arasında değişmiştir. Kıska (arpacık) olarak nitelendirilen baş çapı 2 cm'den küçük olanlar Rio Hondo çeşidinde toplam ürünün %32'sine kadar ulaşmıştır. Başların dış kabuk sayısı uzun gün çeşitlerinde 3,4-3,8 adet olurken orta gün çeşitlerinde daha az sayıda bulunmuştur. Etli yaprak sayısı uzun gün çeşitlerinde 6, orta gün çeşitlerinde 4 adet olarak saptanmıştır. Orta gün çeşitlerinde etli yaprak kalınlığı artarken, SÇKM içeriği düşmüştür. Etli yaprak kalınlığı en fazla Rio Hondo çeşidinde (0,45 mm), en az Akgün 12 çeşidinde (0,21 mm) olmuştur. SÇKM içeriği %13,1 ile Kantartopu'nda ve %11,8 ile Akgün 12 çeşidinde en yüksek değerleri almıştır. Orta gün çeşitlerinde SÇKM oranı %6,5-7,7 arasında değişmiştir. Çeşitlerin yenilebilir kısım ağırlıkları Akgün 12 çeşidinde 23 gr ile en yüksek, Rio Bravo'da 8,8 gr ile en düşük değerleri almıştır. Öteki çeşitlerde yenilebilir kısmın ağırlığı 17,9-20,5 gr arasında değişmiştir. Anahtar Kelimeler: Soğan, Tohumdan Üretim, Kritik Dönem

İÇİNDEKİLER VEYSEL ARAŞ ABSTRACT MSc THESİS DO?U AKDENİZ GEÇİT KUŞA?INDA TOHUMDAN BAŞ SO?AN YETİŞTİRİCİLİ?İ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Veysel ARAŞ DEPARTMENT OF HORTİCULTURE INSTITUE OF NATURAL AND APPLIED SCİENCES UNİVERSTY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM Supervisor: Doç. Dr. Gülat ÇA?LAR Year: 2001, Pages: 53 Jury : Doç. Dr. Gülat ÇA?LAR : Doç. Dr. Semih ÇA?LAR : Yrd. Doç. Dr. Lale EFE The objectives of this study were to determine the yield components and the critical growth period of direct-seeded onion cultivars in the Kahramanmaraş Province which is located in the transition zone of East Mediterraneaen Region. In this study two long-day cultivars (Akgün 12 and Kantartopu) and three intermediate-day cultivars (Mr. Max, Rio Hondo, Rio Bravo) were used. The seeds were sown in January. Plant samples were taken at 20-day intervals starting after 130 days of sowing which is considered to be the initiating of the critical growth period. Fresh and dry weight of the plants, plant lenght, true leaf numbers, weight, lenght and diameter of the bulbs, number and lenght of roots were counted or measured. According to the results of the study, the critical growth period fell into a period between 130 and 172 days after sowing for Akgün 12 and Kantartopu cultivars (the long-day cultivars). The critical growth period for the intermediate-day cultivars was completed prior to 130 day. The highest yield was obtained in Akgün 12 and Kantartopu cultivars, respectively 381 and 345 kg per dekar. However, the yield of intermediate cultivars was found to be much lower. The bulbs in this study did not reach to sufficient size. Generally, the bulb diameter longer than 3 cm ranged between 47 % and 60 % of total yield, but it reduced to 37 % in Rio Hondo cultivar. The bulb diameter between 2-3 cm ranged between 27% and 36 % of the total yield. The bulb diameter shorter than 2 cm was found in Rio Honda as much as 32 %. The number of outer scale was 3.4-3.8 in long-day cultivars, and it was lower in intermediate-day cultivars. The number of inner scale was 6 in long day cultivars, 4 in the intermediate-day ones. IIİÇİNDEKİLER VEYSEL ARAŞ As the tickness of the inner scales in intermediate-day cultivars increased, their soluble solid contents decreased. The tickness of the inner scales was highest in Rio Hondo with 0.45 mm, and lowest in Akhiin 12 with 0.21 mm. The soluble solid content was highest in Kantartopu with 13.1 % and in Akgiin 12 cultivars with 11. 8 %. In intermediate cultivars this value ranged between 6.5 % and 7.7 %. The weight of edible parts of the cultivars was highest in Akgiin 12 with 23 g and lowest in Rio Bravo with 8.8 g. In all other cultivars this value ranged between 17.9 and 20.5 g- Key Words: Onion, Production From Seed, Critic Development III