Bazı pamuk çeşitlerinin solgunluk hastalığı (verticillium dahliae klep)`na tepkisi ile bu çeşitlerin teknolojik özelliklerinin solgunluk hastalığı ile ilişkisinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET Levla DANIŞTI KARATULUK ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ BAZI PAMUK ÇEŞİTLERİNİN SOLGUNLUK HASTALIĞI (Verticillium dahlia e Kleb.)'NA TEPKİSİ İLE BU ÇEŞİTLERİN TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN SOLGUNLUK HASTALIĞI İLE İLİŞKİSİNİN BELİRLENMESİ Leyla DANIŞTI KARATULUK KSÜ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİTKİ KORUMA ANABİLİM DALI DANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. Nihat TURSUN Yıl : 2001, Sayfa: 71 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Nihat TURSUN Prof. Dr. Mustafa OĞLAKÇI Yrd. Doç. Dr. Şener KURT Bu araştırma, 1999 yılında, Kahramanmaraş koşullarında, 17 pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşidinin solgunluk hastalığı (Verticillium dahliae Kleb.)'na karşı duyarlılıklarının saptanması amacıyla yapılmıştır. Denemede parseller oluşturulmuş ve deneme Tesadüf Blokları deneme desenine göre dört tekrarlaman olarak ele alınmıştır. Çalışmada, pamuk çeşitlerinde hastalık oranı (%),0-4 skalası kullanarak yaprak belirtilerine ve 0-3 skalasmı esas alarak iletim demetindeki kahverengileşmeye göre belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ÇM-1912, ÇM-1897, Sayar-314/984-198, Stoneville-453, Çukurova-1518, Sayar-314, ÇM-1898 çeşitlerinin solgunluk hastalığına karşı daha duyarlı oldukları tespit edilmiştir. Hastalanma gün sürelerine göre ise Çukurova-1518, Sayar-314/984-198, Maraş-92, ÇM-1897, Sayar-314, ÇM-1912, Maraş-92(Şoklu) çeşitlerinin daha erken sürede hastalandıkları tespit edilmiştir. Bunun yanında, Deltapine-5614, Sure Grow 1001, Stoneville-453, BD-11, Carmen, Sure Grow 125, ÇM-1898, Nata, Erşan-92 ve Nazilli-84(S) çeşitlerinin daha tolerant oldukları tespit edilmiştir. Verticillium solgunluğunun, duyarlı pamuk çeşitlerinde verim unsurları ve lif teknolojik özelliklerine önemli ölçüde olumsuz yönde bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Saksı denemesinde, verticillium solgunluğuna karşı en duyarlı çeşitler ÇM-1912, Sayar-314/984-198, ÇM-1897, Çukurova-1518, Sayar-314, Stoneville- 453 olarak saptanırken en tolerant çeşitler Deltapine-5614, Nata, Nazilli-84(S), Sure Grow 1001 ve BD-11 olarak bulunmuştur. Bölgenin standart çeşidi olan Erşan-92, Maraş-92 ve Sayar-314 ise duyarlı olarak bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Pamuk, Verticillium dahliae, Solgunluk, Duyarlılık

ABSTRACT Levla DANIŞTI KARATULUK ABSTRACT MSc THESIS DETERMINATION OF THE SUSCEPTIBILITY OF DIFFERENT COTTON VARIETIES TO VERTICILLIUM WILT DISEASE (Verticillium dahliae Kleb.) AND THE EFFECTS OF THE DISEASE TO SOME QUALITY CHARACTERISTICS OF THE SELECTED COTTON VARIETIES Leyla DANIŞTI KARATULUK DEPARTMENT OF PLANT PROTECTION INSTITUE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSTY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Nihat TURSUN Year: 2001, Pages: 71 Jury: Yrd. Doç. Dr. Nihat TURSUN : Prof. Dr. Mustafa O?LAKÇI : Yrd. Doç. Dr. Şener KURT This research was carried out to determine susceptibility of different cotton (Gossypium hirsutum L.) varieties to cotton wilt disease {Verticillium dahliae Kleb.). In order to achieve this objective, 17 cotton varieties were tested for their susceptibility to verticillium wilt in 1999 by using randomized complete block design with four replications. Disease incidence was calculated by evaluating foliar symptoms on a scale of 0-4 and rating vascular discoloration on a scale of 0-3. The results showed that the varieties ÇM-1912, ÇM-1897, Sayar 314/984- 198, Stoneville-453, Çukurova-1518, Sayar-314, and ÇM-1898 were more susceptible to wilt compared to the other cotton varieties. Infection period was shorter for Çukurova-1518, Sayar-314/984-198, Maraş-92, ÇM-1897, Sayar-314, ÇM-1912 and Maraş-92 (shocked) varieties compared to the others. It was also found that Deltapine-5614, Sure Grow 1001, Stoneville-453, BD-11, Carmen, Sure Grow 125, ÇM-1898, Nata, Erşan-92, and Nazilli-84(S) varieties were more resistant to the disease. Verticillium wilt disease also had significant negative impact on lint quality and yields of the susceptible cotton varieties. In a pot experiment,ÇM-1912, Sayar-314/984-198, ÇM-1897, Çukurova- 1518, Sayar-314, and Stoneville-453 varieties were found to be more susceptible to verticilium wilt, while Deltapine-5614, Nata, Nazilli-84(S), Sure Grow 1001, and BD-11 were the resistant varieties of the region. The commonly grown varieties of the region (Erşan-92, Maraş-92, and Sayar-314) were also susceptible to disease. Key words: Cotton, Verticillium dahliae, Wilt Susceptibility II