Duyusal fenomenin Tourette sendromu fenomenolojisindeki yeri

Abstract

Tourette Sendromu tanısı alan 7-14 yaş aralığındaki 40 çocuğun klinik özellikleri ve eşlik eden duyusal fenomeni değerlendirildi. Çalışmada sendromun fenomenolojik özelliklerinin değerlendirmesi Yale Genel Tik Ağırlığını Derecelendirme Ölçeği, Genel Klinik Değerlendirme Ölçeği, Çocuklar için Depresyon Ölçeği, Leyton Obsesif Kompulsif Envanter- Çocuk ve Ergen Formu, Conners Dikkat Eksikliği Aşırı Hareketlilik Öğretmen Derecelendirme Ölçeği, Conners Dikkat Eksikliği Aşırı Hareketlilik Aile Derecelendirme Ölçeği, Çocuklar için Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri ve 4-18 Yaş Çocuk ve Gençlerde Davranış Değerlendirme Ölçeği ile yapıldı. Örneklemdeki tiklerin ağırlık derecesinin hafıf-orta arası değerlerde olduğu saptandı. Çalışmamızdaki olguların tik şiddetinin literatürdeki örneklerden daha hafif düzeyde olması, Türk çocuklarında bozukluğun fenotipik yansımasının prenatal dönem etkileri, çevresel etkenler ve aile desteğinden farklı şekillerde etkilenebileceğini düşündürdü. Diğer ölçeklerle ulaşılan değerlerin literatürdeki normal denek grup ortalamalarına yakın olmasına karşın, genel psikopatolojiyi yansıtan 4-18 Yaş Çocuk ve Gençlerde Davranış Değerlendirme Ölçeği'nden elde edilen yüksek puanlar TS'nun zengin psikopatolojisi açısından aydınlatıcıdır. Duyusal Fenomeni Değerlendirme Anketi ile, sendroma eşlik eden duyusal bileşenlerin varlığı ve bu yaş grubuna özgü farklılıklar elde edildi. Türk örnekleminde çocuk popülasyonunda ilk kez tanımlanan tik öncesi duyusal uyaranların; konuyla ilgili literatüre uygunluk göstermekle birlikte, bu verilerden farklı olarak hareket, ses ve duyusal fenomenin başlama yaşlarının birbirlerine oldukça yakın olduğu gözlendi. Tik öncesi duyusal bileşenler; olağandışı nitelikleri ve öznelliği nedeniyle paylaşılması zor, iç gerginliği arttıran önemli bir tik bileşeni olarak karşımıza çıkmıştır. Buradan yola çıkarak, tik belirtilerinin yanı sıra eşlik eden duyusal bileşenlerin sorgulanması değerlendirme açısından kaçınılmaz olmaktadır. Olguların çoğunluğunda duyusal fenomenin rahatsızlık yaratması, tiklerin nedenselliğindeki önemi ve tiklerin sonrasında rahatlamadan çok, `ara vermiş olma` hissi, duyusal bileşenlerin bu yaş grubu ve gelişim düzeyinde de gözardı edilemeyecek bulgular olduğunu kanıtlamıştır. 41

Phenomenological associates of Tourette Syndrome and related sensory phenomena are evaluated in children between ages 7-14. The evaluation consisted of Yale Global Tic Severity Scale, Clinical Global Impairment for Tourette Syndrome, Children Depression Inventory, Leyton Obsessive Compulsive Inventory for Children, Conners ADHD Scales; teacher and family versions, Spielberger Stait and Trait Anxiety Scale for Children and Child Behavior Checklist. The tic severity of TS patients ranged between mild to moderate in the study. Regarding the relatively less severity of the symptoms compared to the references about TS, one can speculate that the prenatal, environmental and family factors have different levels of impact on the phenotypic expression of TS in Turkish population. Compared to the behavior scales that revealed out similar results to normal population; Achenbach Child Behavior Checklist is able to discriminate the presence of the rich psychopathology in TS patients. Sensory Phenomena Checklist is administered to the children with TS. It is possible to reach to the results similar to other studies except the age that sensory phenomena was first described by children is closer to the onset of the motor and vocal tics'. The unfamiliar and subjective quality of the premonitory urges make them hard to explain as a component of TS. Therefore it is highly recommended to ask and explore about the stressful sensory feelings that would accompany TS. Defining the accompanying distress related to sensory phenomena and `having a break` rather than relief in between tic attacks in our findings show us that premonitory urges do effect the children of given age and developmental level in an unavoidable fashion. 42