Yenileşmenin uygulandığı kentsel sit alanlarında turizm yatırımlarının önemi (Tarihi Yarımada-Beyoğlu örneği)

Abstract

19.yy.dan itibaren batılılaşma etkisinde gelişen kentlerimiz 1950'li yıllarla birlikte kırdan kente göç hareketlerinin sonucu olan hızlı bir değişim sürecine girmiştir. Bu değişim kentleri hem fiziksel mekan oluşumu, hem de sosyal yapı bağlamında değiştirmiş, kent merkezlerinde `slum` olarak tabir edilen terk edilmiş bölgeler meydana gelmiştir. Ülkemizde göç hareketlerinin ağırlıklı olarak varış noktası olma özelliğini taşıyan İstanbul metropolü, bu süreçten en çok zarar gören ve halen görmekte olan kent niteliğindedir. Batı ülkelerinde sanayileşme sürecinin beraberinde getirdiği kentsel sorunları çözmek amacıyla geliştirilen önemli yöntemlerden biri `kentsel yenileme` olgusudur. Başlangıçta sadece bir fiziksel yenileme anlamını karşılayan bu kavram, tarihsel süreç içinde kapsamı ve anlamı bakımından birçok farklı evreden geçmiştir. Günümüzde ise konunun fiziksel boyutunun yanında sosyal, ekonomik ve kültürel boyutlarıyla ele alınması, `yenileşme` olgusu olarak ifade bulmuştur. 1980'li yıllardan sonra etkisini daha yoğun olarak hissettirmeye başlayan küreselleşme ve bunun sonucunda ortaya çıkan taleplerden birisi olan turizm yatırımları, kentlerdeki yenileşme süreçlerini hızlandırmış ve farklı açılımlar kazandırmıştır. Hem uluslararası bir dünya kenti olma çabaları hem de ulusal düzeyde pek çok kenti etkileyen bir metropol olmanın sıkıntılarını yaşayan İstanbul kenti, tarihsel kimliğini korumakta ve optimum kullanım sağlamakta zorlanmaktadır. Tarihi kent merkezinde, yapı stokunun verimsiz kullanımından ve teknik yetersizliklerden doğan sorunlar yaşanmaktadır. Küresel taleplerin mekansal gelişim üzerinde yönlendirici etki niteliği taşıdığı İstanbul metropoliten alanında ve özellikle tarihsel dokuda, turizm sektörü fiziksel, sosyal ve ekonomik iyileşme sağlanması bakımından önemli bir tetikleyici unsur olmaktadır. Tarihsel mekanlardaki tahribat, kentlerin gelişiminde önemli bir rol üstlenen turizm sektörü açısından da olumsuz bir durum yaratmaktadır.Kentsel yenileşme ile sağlanan sosyal ve fiziksel iyileşme, tarihsel kimliği koruyarak küresel düzlemde önemli turizm potansiyeli yaratmak hususunda önemli bir araçtır. Ülkesel koşullar çerçevesinde, dünyadaki gelişmeleri de takip ederek kentsel yenileşmeyi merkez alan bir yaklaşım, İstanbul metropolünde tarihsel dokuları yeniden canlandırılabilir. Tarihi dokuların kentsel yaşama geri kazandırılması, sosyo-ekonomik açıdan artı değer anlamı taşıyacaktır. Bu süreç sağlıklı yönetildiği durumda, kentin gelişmesine katkı koyarken, turizm açısından oluşan küresel talepleri karşılayabilecek olanaklar yaratacaktır. Anahtar kelimeler : kentsel yenileşme, kentsel sit, turizm, küreselleşme, İstanbul

Our cities, growing up under western effects since 19th century, are in an alteration process as a result of migration motion from tfie rural districts to the urban areas. This process changed the cities in the context of physical and social structures and resulted in deprived spaces defined as `slum`. İstanbul metropolitan area as the most focused destination point of the immigration in our country, is also the city most damaged by this process. `Urban renewal` model is an important tool of western countries for solving the problems that are originated from the industrializing process. At the beginning urban renewal was just meeting the meaning of physical improvement, but in historical process its meaning and context evolved. Now a days with social, economic and cultural sense, urban renewal is treated as `urban regeneration`. Since 1980/s the impacts of globalisation is deeply percepted and tourism enterprises as one of the demands of this process, caused the urban regeneration precipitated and gained various perspectives. Under the pressure of the struggles on both being a world-wide city and being a regional metropolis that impacts many other cities, İstanbul takes the difficulties of conserving historical areas and obtaining optimum usage. In the historical center of the city, unefficient usage of the building storage and insufficiency of technical opportunities exist as urban problems. In İstanbul metropolitan area and its historical core which is developed by global demands, the sector of tourism is an important component of physical, social and economic improvement Nevertheless, deterioration of historical area backfires in tourism and development of the city. Social and physical improvement achieved by urban regeneration is a significant mean both for constituting capacity for tourism and preserving historical identity.Revitalisation of deprived historical patterns can be achieved with an urban regeneration originated approach in the context of national conjuncture and international conditions. If this process is well-managed, it will be successfull about conservation of historical identity, development of the city and receving the demands of globalisation. Keywords : urban regeneration, conservation site, tourism, globalisation, İstanbul