Astımlı çocuklarda inhale steroid tedavisinin kemik dansitesi üzerinde etkisi

Abstract

ÖZET Astımlı çocuklarda inhale steroid tedavisinin kemik dansitesi üzerine etkisini değerlendirmek üzere planlanan bu çalışma iki aşamalı olarak gerçekleştirildi. İlk aşamada Marmara Üniversitesi Hastanesi Pediatrik Allerji-İmmunoloji polikliniğin izleminde olan 108 hasta çalışmaya alındı.Bu olguların hepsi astım tanısına sahipti. Bu hastaların 65' i erkek 43' ü kız idi. Yaşlan 2 yaş ila 16 yaş ( ort: 7,7 yaş ) arasında idi. Olgular üç gruba ayrılarak incelendi. I. Grubu ( 28 E, 17 K ) orta şiddetde astıma sahip olan, sürekli inhale steroid kullanan, atak dönemlerinde kısa süreli (3-5 gün ) 1-2 mg/kg/gün dozunda oral steroid almış olan 45 hasta oluşturdu. Bu hastalar 14.6 aylık sürede, 176.9±125.59 mg'lık inhale steroid (kümülatif), ortalama 1.7 kez 248 mg'hk oral steroid (kümülatif) kullanmışlardı. E. Grubu( 22 E, 12 K) orta şiddetde astıma sahip olan, sürekli inhale steroid kullanan, kemik dansitesi ölçümü yapılana dek sistemik steroid tedavisi almamış olan 34 hasta oluşturdu. Bu hastalar 14.3 aylık sürede 115.1±111.3 mg'lık inhale steroid (kümülatif) kullanmışlardı.III. Grubu ise ( 15 E, 14 K ) hafif-orta şiddetde astıma sahip olan, tedavilerinde inhale steroid ve/veya sistemik steroid kullanmamış olan 29 hasta oluşturdu. Her üç grubu oluşturan hastalar yaş ve cinsiyet dağılımı açısından karşılaştırıldığında, grupların benzer ve kıyaslanabilir olduğu belirlendi (ANOVA p = 0.93 Ki-kare p = 0.66). Bu astımlı çocukların kesitsel olarak, Dual X-ray absorbsiyometri (DEXA) metodu ile kemik dansiteleri ölçüldü, ölçümler, glukokortikoidlerin yüksek dozlarına en duyarlı bölge olan trabeküler kemik vertebralann L2-L4 bölgesinden yapıldı. Elde edilen ölçüm sonuçlan sağlıklı çocuklarda yaş ve cinsiyete göre normal değerler kullamlarak z-skor şekline dönüştürüldü. I. Grubun ortalama kemik dansitesi 0.672 ±0.198 gr/cm2 iken, bu değer II. Grupda 0.620 + 0.184 gr/cm2 Et. Grupda ise 0.636 ± 0.196 gr/cm2 olarak bulundu. Bu kemik dansitesi sonuçlarının z-skora dönüştürülmüş değerleri, I. Grupda 0.4535 ± 1.063, E. Grupda 0.5961 ± 0.9799, m. Grupda 0.7248 ± 0.5694 idi. Bu değerler birbirleriyle karşüaştoldığında anlamlı bir fark bulunmadı. (ANOVA p = 0.4652) 44Çalışmanın ikinci aşamasında kemik dansitesi ölçülen hastalaradan 54'ünde ortalama 8.1± 1.1 aylık izlem süresinden sonra ikinci kez kemik dansiteleri ölçüldü. Bu 54 olgunun I. ve E. kemik dansiteleri birbiriyle kıyaslandığında anlamlı bir fark bulunmadı. (Paired-t testi p = 0.7091) 31 olgu ara dönemde 102.6±45.75 mg inhale steroid (kümülatif) kullanmıştı. Bu hastaların birinci ve ikinci kemik dansiteleri karşılaştırıldığında anlamlı bir fark bulunmadı. (Paired-t testi p = 0.3421). 12 olgu ara dönemde 127.5±48.9 mg inhale steroid (kümülatif) ve ortalama 1 kez 182 mg oral steroid (kümülatif) kullanmıştı. Bu hastaların birinci ve ikinci kemik dansiteleri karşılaştırıldığında anlamlı bir fark bulunmadı. (Paired-t testi p = 0.4194). Bu durumda, ortalama 419 ug/gün dozunda ortalama 14.6 aylık sürede inhale steroidin, hatta gereğinde 14.6 aylık sürede ortalama 1.7 kez, 248 mg dozda oral steroid kullanılmasmm, astımlı çocuklarda osteopeni/osteoporoz riskini arürmadığmı söyleyebiliriz. Her ne kadar bu süre ve bu dozlarda steroid kullanılmasının kemik dansitesi üzerine olumsuz etkisi gösterilmemiş olsa da çok daha uzun süreli longitudinal çalışmaların sonuçlan alınana dek, inhale steroid kullanan hastalarda kemik dansitelerinin periyodik olarak izlenmesinin uygun olacağını düşünmekteyiz. 45